GIỚI THIỆU CHUNG VỀ TỔ CHỨC QUỐC TẾ VỀ LUẬT PHÁT TRIỂN IDLO

GIỚI THIỆU CHUNG VỀ TỔ CHỨC QUỐC TẾ VỀ LUẬT PHÁT TRIỂN
 
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, vai trò của pháp luật và pháp quyền trở thành yếu tố then chốt để bảo đảm phát triển bền vững, công bằng và hòa bình. Trên thế giới, nhiều tổ chức quốc tế và khu vực đã ra đời nhằm thúc đẩy sự hợp tác giữa các quốc gia trong việc xây dựng hệ thống pháp luật minh bạch, hiệu quả và phù hợp với chuẩn mực quốc tế. Trong số đó, Tổ chức quốc tế về Phát triển Luật pháp (International Development Law Organization – IDLO) được biết đến như một tổ chức liên chính phủ duy nhất có sứ mệnh chuyên biệt là thúc đẩy pháp quyền vì phát triển bền vững.
Việc giới thiệu IDLO không chỉ nhằm giúp cộng đồng quốc tế, các nhà nghiên cứu và hoạch định chính sách hiểu rõ hơn về vai trò, chức năng và hoạt động của tổ chức này, mà còn góp phần khẳng định tầm quan trọng của pháp quyền trong tiến trình phát triển toàn cầu. IDLO không phải là một tổ chức phi chính phủ đơn thuần, cũng không chỉ là một cơ quan tài trợ, mà là một thực thể quốc tế với tư cách pháp lý riêng biệt, hoạt động thông qua hợp tác chặt chẽ với các quốc gia thành viên, Liên Hợp Quốc và nhiều đối tác phát triển khác.
Trong hơn ba thập niên tồn tại và phát triển, IDLO đã không ngừng mở rộng phạm vi hoạt động, hỗ trợ hàng chục quốc gia trong các lĩnh vực như cải cách hệ thống tư pháp, tăng cường pháp quyền, thúc đẩy bình đẳng giới, nâng cao khả năng tiếp cận công lý, và bảo đảm rằng luật pháp phục vụ lợi ích của mọi tầng lớp nhân dân. Tổ chức này cũng có vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các nước đang phát triển và các quốc gia chuyển đổi, vốn thường gặp khó khăn trong việc xây dựng hệ thống pháp luật hiệu quả, minh bạch và công bằng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu một cách toàn diện về IDLO, từ lịch sử hình thành và phát triển, cơ cấu tổ chức và tư cách pháp lý, cho đến sứ mệnh, tầm nhìn, lĩnh vực hoạt động và ý nghĩa toàn cầu. Thông qua đó, có thể thấy rõ IDLO không chỉ là một tổ chức quốc tế thuần túy, mà còn là một "người bạn đồng hành" của nhiều quốc gia trên con đường xây dựng và củng cố pháp quyền, vì một thế giới công bằng, hòa bình và phát triển bền vững.
1. Quá trình hình thành và phát triển của IDLO
Cuối thế kỷ XX, thế giới chứng kiến những biến đổi to lớn về kinh tế, chính trị và xã hội. Quá trình toàn cầu hóa, sự mở rộng của thương mại quốc tế, cũng như nhu cầu hợp tác xuyên biên giới đã đặt ra yêu cầu cấp thiết phải có những hệ thống pháp luật hiệu quả, minh bạch và công bằng. Nhiều quốc gia đang phát triển, cũng như những nước chuyển đổi từ cơ chế kinh tế kế hoạch hóa sang thị trường, gặp không ít thách thức trong việc xây dựng khuôn khổ pháp lý đáp ứng yêu cầu hội nhập. Trong bối cảnh đó, ý tưởng thành lập một tổ chức quốc tế chuyên trách về hỗ trợ phát triển pháp luật và thúc đẩy pháp quyền đã được hình thành. Ý tưởng này dựa trên nhận thức rằng, muốn phát triển bền vững, một quốc gia không chỉ cần nguồn lực tài chính và công nghệ, mà còn cần một nền tảng pháp lý vững chắc để bảo đảm sự công bằng, ổn định và minh bạch trong quản trị quốc gia.
1.1. Thành lập và những năm đầu hoạt động
Năm 1983, một chương trình đào tạo pháp luật quốc tế đã được khởi xướng tại Rome, Ý, với sự tham gia của các chuyên gia luật quốc tế và sự hỗ trợ từ Chính phủ Ý. Chương trình này sau đó trở thành nền móng cho sự ra đời của Tổ chức quốc tế về Phát triển Luật pháp (IDLO). Đến năm 1988, IDLO chính thức được thành lập như một tổ chức quốc tế độc lập. Năm 1989, tổ chức bắt đầu triển khai các dự án đầu tiên, tập trung vào đào tạo và nâng cao năng lực pháp lý cho các nước đang phát triển. Sự ra đời của IDLO đánh dấu một bước ngoặt quan trọng, bởi đây là tổ chức liên chính phủ duy nhất trên thế giới có sứ mệnh chuyên biệt về thúc đẩy pháp quyền vì phát triển. Trong những năm đầu, IDLO tập trung nhiều vào công tác đào tạo luật sư, thẩm phán và cán bộ pháp lý từ các nước đang phát triển, đặc biệt là khu vực châu Phi, Mỹ Latin và Đông Âu. Các khóa đào tạo này được tổ chức tại trụ sở Rome, giúp hàng nghìn học viên tiếp cận với kiến thức pháp luật quốc tế, thương mại quốc tế, giải quyết tranh chấp và cải cách pháp lý.
1.2. Giai đoạn mở rộng và khẳng định vai trò (1990–2000)
Thập niên 1990 là thời kỳ thế giới có nhiều biến động lớn: sự sụp đổ của Liên Xô, quá trình chuyển đổi ở Đông Âu, cũng như sự bùng nổ của thương mại toàn cầu. Trong bối cảnh đó, IDLO đã nhanh chóng mở rộng hoạt động, không chỉ dừng lại ở đào tạo mà còn tham gia trực tiếp vào các chương trình cải cách pháp luật và tư pháp. Nhiều quốc gia ở Đông Âu và Trung Á, sau khi thoát khỏi cơ chế xã hội chủ nghĩa, đã nhận được sự hỗ trợ từ IDLO trong việc xây dựng hiến pháp, hệ thống tòa án, và các bộ luật quan trọng như luật thương mại, luật đầu tư, luật dân sự. Tại châu Phi, IDLO đã triển khai các chương trình nhằm tăng cường pháp quyền, chống tham nhũng, cũng như bảo vệ quyền con người. Sự lớn mạnh của IDLO trong giai đoạn này còn thể hiện qua việc thiết lập quan hệ hợp tác chính thức với Liên Hợp Quốc và nhiều tổ chức phát triển quốc tế khác. IDLO dần được công nhận như một đối tác chiến lược trong các chương trình phát triển toàn cầu.
1.3. Hợp tác quốc tế và khẳng định vị thế (2000–2010)
Bước sang thế kỷ XXI, IDLO đã trở thành một trong những tổ chức có uy tín trong lĩnh vực pháp quyền và phát triển. Năm 2001, IDLO ký thỏa thuận hợp tác với Liên Hợp Quốc, chính thức trở thành một đối tác được công nhận trong hệ thống các tổ chức quốc tế. Trong giai đoạn này, IDLO tập trung vào ba mảng lớn: (i) cải cách hệ thống pháp luật và tư pháp, (ii) nâng cao năng lực pháp lý cho các quốc gia, (iii) thúc đẩy pháp quyền như một trụ cột của phát triển bền vững. Tổ chức cũng mở rộng mạng lưới hợp tác với nhiều chính phủ, tổ chức phi chính phủ, viện nghiên cứu và trường đại học trên toàn thế giới. Những năm sau đó, IDLO tích cực tham gia vào các hoạt động hỗ trợ pháp lý trong các tình huống khủng hoảng, ví dụ như tái thiết hệ thống pháp luật ở Afghanistan sau chiến tranh, hay hỗ trợ các nước Mỹ Latin trong cuộc chiến chống tội phạm có tổ chức.
1.4. Giai đoạn hiện đại hóa và hội nhập sâu rộng (2010 đến nay)
Từ năm 2010 trở lại đây, IDLO bước vào một giai đoạn phát triển mới, mang tính chiến lược và toàn diện hơn. Năm 2011, IDLO được trao quy chế quan sát viên thường trực tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc – một dấu mốc quan trọng thể hiện sự công nhận quốc tế đối với vai trò của tổ chức. Trong giai đoạn này, IDLO tập trung mạnh mẽ vào việc gắn kết pháp quyền với Chương trình Nghị sự 2030 của Liên Hợp Quốc về Phát triển bền vững. Đặc biệt, SDG16 về “hòa bình, công lý và thể chế vững mạnh” được xem là trọng tâm trong hoạt động của IDLO. Ngoài ra, IDLO cũng thích ứng với bối cảnh mới của thế giới, bao gồm thách thức từ biến đổi khí hậu, đại dịch COVID-19, di cư xuyên quốc gia và xung đột quốc tế. Tổ chức này đã triển khai nhiều sáng kiến nhằm bảo đảm rằng pháp luật và công lý không bị gián đoạn ngay cả trong những tình huống khẩn cấp.
Từ một chương trình đào tạo nhỏ tại Rome, IDLO đã phát triển thành một tổ chức quốc tế có ảnh hưởng sâu rộng, với mạng lưới hoạt động trải dài trên nhiều châu lục. Tổ chức này đã góp phần quan trọng vào việc nâng cao năng lực pháp lý của các quốc gia, củng cố nền tảng pháp quyền, và thúc đẩy hợp tác quốc tế trong lĩnh vực pháp luật. Ngày nay, IDLO được nhìn nhận như một “cầu nối” giữa các quốc gia, một trung tâm chuyên môn về pháp quyền, và là đối tác tin cậy của Liên Hợp Quốc cũng như nhiều tổ chức phát triển. Lịch sử hình thành và phát triển của IDLO là minh chứng rõ ràng cho vai trò thiết yếu của pháp luật trong sự phát triển của nhân loại.
2. Tư cách pháp lý, thành viên và cơ cấu tổ chức
2.1. Tư cách pháp lý của IDLO
IDLO là một tổ chức liên chính phủ độc lập (intergovernmental organization – IGO), được thành lập dựa trên hiệp định quốc tế giữa các quốc gia thành viên. Không giống với các tổ chức phi chính phủ (NGO) hay các viện nghiên cứu độc lập, IDLO có tư cách pháp lý quốc tế đầy đủ, được công nhận trong quan hệ ngoại giao và pháp lý quốc tế. Điều này cho phép IDLO: Ký kết hiệp định, thỏa thuận hợp tác với các quốc gia, tổ chức quốc tế và cơ quan của Liên Hợp Quốc; Được hưởng quyền miễn trừ và đặc quyền ngoại giao theo chuẩn mực quốc tế đối với các tổ chức liên chính phủ; Hoạt động như một chủ thể độc lập trong việc triển khai dự án, quản lý tài chính và nhân sự.  Việc sở hữu tư cách pháp lý quốc tế độc lập giúp IDLO trở thành cầu nối đáng tin cậy, có thể đứng ra điều phối, giám sát và hỗ trợ các chương trình pháp quyền tại nhiều quốc gia khác nhau, kể cả những nơi có tình hình chính trị – xã hội phức tạp.
2.2. Thành viên của IDLO
Hiện nay, IDLO có hơn 30 quốc gia thành viên đến từ nhiều khu vực khác nhau trên thế giới. Thành viên của IDLO bao gồm cả các quốc gia phát triển và đang phát triển, tạo nên tính đa dạng và đại diện toàn cầu.

• Châu Âu: Ý, Hà Lan, Pháp, Tây Ban Nha, Na Uy…
• Châu Á – Thái Bình Dương: Trung Quốc, Pakistan, Philippines, Mông Cổ…
• Châu Phi: Kenya, Uganda, Sudan, Ai Cập…
• Mỹ Latin và Caribe: Chile, Mexico, Honduras…
• Trung Đông: Jordan, Qatar, Kuwait…

Việc có sự tham gia của nhiều quốc gia ở các khu vực khác nhau cho thấy tính chất toàn cầu và liên khu vực của tổ chức. Các quốc gia thành viên có quyền tham gia vào các quyết định chiến lược của IDLO thông qua Hội đồng thành viên, đồng thời cũng được hưởng lợi từ các chương trình hỗ trợ và hợp tác mà IDLO triển khai. Đặc biệt, một số quốc gia không phải thành viên chính thức nhưng vẫn có quan hệ hợp tác chặt chẽ với IDLO, ví dụ như thông qua các thỏa thuận song phương hoặc tham gia các dự án tài trợ. Điều này mở rộng ảnh hưởng của tổ chức, đồng thời tạo ra cơ chế linh hoạt trong hợp tác quốc tế.
2.3. Cơ cấu quản trị của IDLO
Cơ cấu quản trị của IDLO được thiết kế theo nguyên tắc dân chủ, minh bạch và hiệu quả, đảm bảo rằng mọi quyết định quan trọng đều có sự tham gia của các quốc gia thành viên.

• Hội đồng các thành viên (Assembly of Parties): Đây là cơ quan ra quyết định cao nhất của IDLO, bao gồm đại diện của tất cả các quốc gia thành viên. Hội đồng họp định kỳ để thảo luận và thông qua các chính sách chiến lược, kế hoạch ngân sách, các báo cáo hoạt động, cũng như quyết định việc kết nạp thành viên mới. Hội đồng cũng có quyền bổ nhiệm Tổng Giám đốc của IDLO.
• Ban Giám đốc (Standing Committee hoặc Executive Council): Là cơ quan thường trực, được bầu ra từ Hội đồng thành viên, chịu trách nhiệm giám sát hoạt động thường ngày của tổ chức và hỗ trợ Tổng Giám đốc trong quản lý, điều hành. Ban Giám đốc thường gồm một số lượng giới hạn các quốc gia đại diện cho các khu vực khác nhau, nhằm đảm bảo tính cân bằng về địa lý.
• Tổng Giám đốc (Director-General): Tổng Giám đốc là người đứng đầu Ban Thư ký, chịu trách nhiệm điều hành toàn bộ hoạt động của tổ chức. Đây là vị trí quan trọng nhất về mặt điều hành, có nhiệm kỳ do Hội đồng thành viên quyết định (thông thường là 4 năm). Tổng Giám đốc cũng là người đại diện pháp lý và chính trị cho IDLO trong quan hệ với các tổ chức quốc tế và các quốc gia.
• Ban Thư ký (Secretariat): Là cơ quan hành chính, kỹ thuật và nghiệp vụ, có nhiệm vụ triển khai các quyết định của Hội đồng và Ban Giám đốc. Ban Thư ký bao gồm các bộ phận chuyên môn về pháp luật, nghiên cứu, tài chính, quản lý nhân sự, hợp tác quốc tế, truyền thông…

2.4. Cơ chế phối hợp với Liên Hợp Quốc và đối tác quốc tế
Là một tổ chức liên chính phủ độc lập nhưng IDLO có mối quan hệ gắn bó đặc biệt với Liên Hợp Quốc. Năm 2011, IDLO chính thức được trao quy chế quan sát viên thường trực tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc. Đây là cơ sở pháp lý và chính trị quan trọng để IDLO tham gia thảo luận, đóng góp ý kiến và phối hợp triển khai các chương trình trong khuôn khổ nghị sự toàn cầu. Ngoài ra, IDLO còn hợp tác chặt chẽ với nhiều tổ chức quốc tế khác như Ngân hàng Thế giới, Liên minh châu Âu (EU), Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), cũng như các tổ chức phi chính phủ, viện nghiên cứu và trường đại học. Sự phối hợp đa dạng này bảo đảm cho IDLO có thể huy động nguồn lực tài chính, tri thức và kỹ thuật để phục vụ các quốc gia thành viên một cách hiệu quả.
Có thể thấy, tư cách pháp lý quốc tế độc lập, sự đa dạng về thành viên và cơ cấu tổ chức chặt chẽ đã tạo nên nền tảng vững chắc cho hoạt động của IDLO. Đây là điểm khác biệt so với nhiều tổ chức quốc tế khác, giúp IDLO vừa có tính đại diện toàn cầu, vừa có khả năng hành động linh hoạt và hiệu quả. Nhờ cơ chế quản trị minh bạch, sự phối hợp chặt chẽ với Liên Hợp Quốc và các đối tác, cùng mạng lưới văn phòng trải rộng toàn cầu, IDLO đã và đang khẳng định vị thế là tổ chức quốc tế hàng đầu trong lĩnh vực pháp quyền vì phát triển bền vững.
3. Sứ mệnh, tầm nhìn và giá trị cốt lõi
3.1. Sứ mệnh của IDLO
Ngay từ khi thành lập, IDLO đã xác định sứ mệnh cốt lõi của mình là “thúc đẩy pháp quyền nhằm phục vụ phát triển và công lý”. Sứ mệnh này phản ánh nhận thức chung rằng một xã hội chỉ có thể phát triển bền vững khi được đặt trên nền tảng của pháp quyền – tức là luật pháp phải được tôn trọng, công bằng, minh bạch và được áp dụng bình đẳng đối với mọi người dân.
Cụ thể, IDLO hướng đến việc:

• Hỗ trợ các quốc gia xây dựng và củng cố hệ thống pháp luật và tư pháp vững mạnh.
• Bảo đảm rằng các thể chế pháp luật đóng góp trực tiếp vào phát triển kinh tế – xã hội và bảo vệ quyền con người.
• Thúc đẩy sự tham gia và tiếp cận công lý của tất cả mọi người, đặc biệt là những nhóm yếu thế như phụ nữ, trẻ em, người nghèo hoặc cộng đồng dễ bị tổn thương.
• Góp phần vào các nỗ lực toàn cầu nhằm xây dựng một trật tự quốc tế dựa trên luật pháp.

Điểm nổi bật trong sứ mệnh của IDLO là sự kết hợp hài hòa giữa pháp quyền và phát triển bền vững. Thay vì chỉ coi pháp luật như một công cụ quản lý, IDLO coi đó là phương tiện để đạt tới công bằng xã hội, tăng trưởng bao trùm và hòa bình dài hạn.
3.2. Tầm nhìn dài hạn
Tầm nhìn của IDLO là hướng tới một thế giới nơi mọi người đều có thể sống trong công bằng, hòa bình và phát triển bền vững, nhờ sự bảo đảm của pháp quyền.
Tầm nhìn này có thể được cụ thể hóa qua ba khía cạnh:

• Công lý cho tất cả (Justice for all): IDLO mong muốn xây dựng một thế giới nơi không ai bị loại trừ khỏi hệ thống công lý, bất kể giới tính, dân tộc, tôn giáo, hoàn cảnh kinh tế hay vị thế xã hội.
• Phát triển dựa trên pháp quyền (Rule of law for development): Pháp quyền không chỉ là một nguyên tắc chính trị, mà còn là nền tảng để phát triển kinh tế – xã hội bền vững. Các thể chế pháp luật mạnh mẽ giúp thu hút đầu tư, thúc đẩy thương mại, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và bảo đảm quyền lợi của thế hệ tương lai.
• Hòa bình và ổn định (Peace and stability): Pháp quyền là điều kiện tiên quyết để giải quyết xung đột, ngăn chặn bạo lực và xây dựng niềm tin giữa các cộng đồng. IDLO tin rằng một trật tự quốc tế dựa trên luật pháp sẽ bảo đảm hòa bình lâu dài.

3.3. Giá trị cốt lõi
Hoạt động của IDLO được định hướng bởi một số giá trị nền tảng, có thể xem như kim chỉ nam cho mọi chương trình và dự án của tổ chức:

• Pháp quyền (Rule of law): Đây là giá trị trung tâm, là kim chỉ nam xuyên suốt. Mọi hoạt động của IDLO đều nhằm bảo đảm rằng luật pháp được xây dựng minh bạch, thực thi công bằng và áp dụng bình đẳng.
• Công bằng và nhân quyền (Justice and human rights): IDLO nhấn mạnh đến quyền con người như một thành tố không thể tách rời của pháp quyền. Các chương trình của tổ chức luôn gắn với mục tiêu bảo vệ và thúc đẩy nhân quyền.
• Bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ (Gender equality): IDLO coi bình đẳng giới là một nguyên tắc cốt lõi, không chỉ trong lĩnh vực pháp luật mà còn trong mọi mặt đời sống xã hội. Nhiều chương trình của IDLO tập trung hỗ trợ phụ nữ tham gia vào hệ thống tư pháp và tiếp cận công lý.
• Hợp tác quốc tế (International cooperation): IDLO tin rằng pháp quyền chỉ có thể được củng cố thông qua sự hợp tác đa phương và đối thoại giữa các quốc gia, các tổ chức quốc tế và xã hội dân sự.
• Phát triển bền vững (Sustainability): Mọi hoạt động của IDLO đều gắn với mục tiêu phát triển lâu dài, cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế, bảo vệ môi trường và công bằng xã hội.
• Minh bạch và trách nhiệm giải trình (Transparency and accountability): Là một tổ chức quốc tế, IDLO cam kết hoạt động minh bạch, quản lý tài chính hiệu quả và chịu trách nhiệm trước các quốc gia thành viên cũng như cộng đồng quốc tế.

Sứ mệnh, tầm nhìn và giá trị cốt lõi của IDLO thể hiện rõ định hướng phát triển chiến lược của tổ chức: đó là trở thành một trung tâm toàn cầu về pháp quyền, không chỉ đóng vai trò kỹ thuật – hỗ trợ mà còn là một tiếng nói mạnh mẽ trong các diễn đàn quốc tế. Chính những giá trị này đã giúp IDLO xây dựng được uy tín và khẳng định vị thế trong cộng đồng quốc tế, đồng thời tạo nền tảng để tổ chức thực hiện các mục tiêu dài hạn trong giai đoạn 2025–2028 và xa hơn nữa.
4. Các lĩnh vực hoạt động chính của IDLO
Là tổ chức liên chính phủ duy nhất chuyên trách về pháp quyền vì phát triển bền vững, IDLO triển khai hoạt động trên nhiều lĩnh vực khác nhau, phản ánh sự gắn kết giữa luật pháp, công lý và phát triển. Những lĩnh vực này không chỉ đa dạng về nội dung mà còn mang tính toàn cầu, phù hợp với nhu cầu của từng quốc gia và cộng đồng quốc tế.
4.1. Cải cách và củng cố hệ thống tư pháp
Một trong những trọng tâm lớn nhất của IDLO là cải cách hệ thống pháp luật và tư pháp. Nhiều quốc gia, đặc biệt là các nước đang phát triển hoặc trong giai đoạn chuyển đổi, gặp khó khăn trong việc xây dựng một hệ thống tư pháp độc lập, hiệu quả và công bằng. IDLO đã hỗ trợ:

• Xây dựng và sửa đổi luật pháp: từ hiến pháp, luật dân sự, luật hình sự, luật thương mại cho đến các bộ luật chuyên ngành.
• Đào tạo thẩm phán, luật sư, công tố viên và cán bộ tư pháp: nhằm nâng cao trình độ chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp và khả năng áp dụng luật trong thực tiễn.
• Cải tiến thủ tục tố tụng và quy trình xét xử: để bảo đảm tính minh bạch, nhanh chóng và hiệu quả, đồng thời giảm thiểu tham nhũng.
• Ứng dụng công nghệ thông tin trong tư pháp: giúp hệ thống tòa án hiện đại hơn, thuận lợi cho người dân tiếp cận công lý.

Ví dụ, tại Afghanistan, IDLO đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ cải cách tư pháp sau xung đột, đào tạo hàng nghìn cán bộ tư pháp và xây dựng các cơ sở pháp lý mới. Tại châu Phi, tổ chức này cũng giúp nhiều nước xây dựng tòa án thương mại để thúc đẩy môi trường đầu tư.
4.2. Thúc đẩy bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ
Bình đẳng giới là một trong những ưu tiên chiến lược của IDLO. Tổ chức nhận thức rằng, ở nhiều quốc gia, phụ nữ thường gặp rào cản trong việc tiếp cận công lý và tham gia vào hệ thống pháp luật. Vì vậy, IDLO tập trung vào:

• Xóa bỏ rào cản pháp lý và xã hội đối với phụ nữ: thông qua việc thúc đẩy cải cách luật hôn nhân, luật lao động, luật thừa kế… để bảo đảm quyền lợi bình đẳng cho phụ nữ.
• Khuyến khích phụ nữ tham gia hệ thống tư pháp: thông qua đào tạo, hỗ trợ nghề nghiệp và các chính sách khuyến khích.
• Tăng cường dịch vụ pháp lý cho phụ nữ và trẻ em gái: giúp họ có khả năng tự bảo vệ quyền lợi, đặc biệt trong các vụ việc liên quan đến bạo lực gia đình, phân biệt đối xử hoặc xâm hại tình dục.

IDLO từng triển khai các chương trình lớn tại Kenya, Nepal, Jordan… nhằm nâng cao sự hiện diện của phụ nữ trong ngành tư pháp. Các sáng kiến này đã góp phần thay đổi nhận thức xã hội và cải thiện quyền tiếp cận công lý cho hàng triệu phụ nữ.
4.3. Hỗ trợ pháp lý trong phát triển kinh tế – xã hội
Pháp quyền không chỉ gắn với công lý mà còn là động lực quan trọng cho phát triển kinh tế. IDLO chú trọng đến việc tạo ra môi trường pháp lý thuận lợi cho thương mại, đầu tư và quản trị kinh tế, thông qua các hoạt động:

• Hỗ trợ xây dựng luật đầu tư, luật thương mại, luật cạnh tranh, luật phá sản…
• Tư vấn pháp lý để cải thiện môi trường kinh doanh, giảm rủi ro pháp lý cho doanh nghiệp.
• Phát triển các cơ chế giải quyết tranh chấp thương mại, bao gồm trọng tài và hòa giải.
• Hỗ trợ cải cách pháp luật trong lĩnh vực tài nguyên thiên nhiên, quản lý đất đai và môi trường, nhằm bảo đảm phát triển bền vững.

Ví dụ, IDLO từng hợp tác với một số quốc gia Mỹ Latin trong việc xây dựng luật điều chỉnh hoạt động khai khoáng, bảo đảm cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ quyền lợi của cộng đồng địa phương.
4.4. Hỗ trợ pháp lý trong bối cảnh khủng hoảng và chuyển đổi
IDLO cũng nổi bật với vai trò ứng phó trong các tình huống khủng hoảng, nơi pháp luật và công lý thường bị gián đoạn.

• Trong bối cảnh xung đột hoặc hậu xung đột: IDLO giúp các nước tái thiết hệ thống pháp luật, xây dựng cơ chế công lý chuyển tiếp (transitional justice) để giải quyết hậu quả chiến tranh và hàn gắn xã hội.
• Trong khủng hoảng toàn cầu như đại dịch COVID-19: IDLO đã khuyến nghị nhiều giải pháp pháp lý nhằm bảo đảm quyền con người không bị xâm phạm khi áp dụng các biện pháp y tế khẩn cấp.
• Ứng phó với biến đổi khí hậu: IDLO nghiên cứu và thúc đẩy các cơ chế pháp lý hỗ trợ quản lý tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ quyền lợi cộng đồng bị ảnh hưởng bởi thiên tai và biến đổi khí hậu.

Một ví dụ điển hình là tại Somalia, IDLO đã triển khai dự án hỗ trợ xây dựng hiến pháp và hệ thống pháp luật cơ bản sau nhiều năm xung đột. Điều này góp phần khôi phục niềm tin của người dân vào thể chế.
4.5. Nghiên cứu, đào tạo và nâng cao năng lực
Ngoài việc trực tiếp hỗ trợ các quốc gia, IDLO còn là một trung tâm nghiên cứu và đào tạo pháp lý quốc tế. Tổ chức thường xuyên:

• Công bố các báo cáo nghiên cứu về pháp quyền, nhân quyền, pháp luật phát triển và các vấn đề mới nổi.
• Tổ chức hội thảo, diễn đàn quốc tế, tạo không gian đối thoại cho các nhà làm luật, học giả và chuyên gia tư pháp.
• Đào tạo hàng nghìn cán bộ pháp lý từ nhiều quốc gia, giúp họ tiếp cận các chuẩn mực pháp luật quốc tế và chia sẻ kinh nghiệm.

Các hoạt động này không chỉ nâng cao năng lực cho từng cá nhân, mà còn tạo ra một mạng lưới chuyên gia pháp lý toàn cầu, đóng góp lâu dài cho việc thúc đẩy pháp quyền.
5. Ý nghĩa và vai trò toàn cầu của IDLO
Trong hơn ba thập kỷ hoạt động, IDLO đã chứng minh rằng pháp quyền không chỉ là một khái niệm trừu tượng về công lý, mà còn là nền tảng thực tiễn để xây dựng một xã hội ổn định, phát triển và bền vững. Ý nghĩa và vai trò toàn cầu của IDLO có thể được nhìn nhận trên nhiều bình diện.
- Đóng góp vào việc củng cố hòa bình và ổn định quốc tế: Ở nhiều quốc gia hậu xung đột, hệ thống pháp luật thường bị phá vỡ hoặc suy yếu nghiêm trọng. Sự hiện diện của IDLO trong các giai đoạn này không chỉ hỗ trợ tái thiết cơ sở pháp lý, mà còn giúp tạo dựng niềm tin của người dân vào nhà nước và hệ thống công lý. Niềm tin ấy chính là nền tảng để hàn gắn chia rẽ xã hội, ngăn chặn tái bùng phát bạo lực, và hướng tới hòa bình lâu dài. IDLO vì vậy có thể coi là “người kiến tạo thể chế” trong tiến trình hòa bình quốc tế.
- Gắn kết pháp quyền với phát triển bền vững: Khác với nhiều tổ chức chỉ tập trung vào viện trợ kinh tế hoặc nhân đạo, IDLO chọn cách hỗ trợ bằng luật pháp. Điều này bảo đảm các kết quả phát triển mang tính bền vững, bởi luật pháp tạo ra khung thể chế lâu dài cho quản trị và công bằng xã hội. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, vai trò của IDLO càng trở nên quan trọng khi nhiều quốc gia đang cần: Hệ thống luật thương mại minh bạch để thu hút đầu tư; Luật môi trường hiệu quả để bảo vệ tài nguyên; Luật về quyền con người để thúc đẩy bình đẳng và công lý. Như vậy, IDLO chính là cầu nối giữa phát triển kinh tế, công lý xã hội và bảo vệ môi trường – ba trụ cột của phát triển bền vững.
- Thúc đẩy thực hiện các cam kết quốc tế: IDLO là một đối tác tích cực trong việc hiện thực hóa Chương trình nghị sự 2030 và các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs) của Liên Hợp Quốc, đặc biệt là SDG16: “Hòa bình, công lý và thể chế vững mạnh”. Thông qua các chương trình, IDLO góp phần chuyển hóa cam kết quốc tế thành hành động cụ thể ở từng quốc gia, vùng lãnh thổ. Ngoài ra, với tư cách quan sát viên tại Liên Hợp Quốc, IDLO còn tham gia các diễn đàn đa phương, đưa ra khuyến nghị chính sách, và tạo điều kiện để tiếng nói của các nước đang phát triển được lắng nghe.
- Tạo dựng một cộng đồng pháp quyền toàn cầu: Hoạt động nghiên cứu, đào tạo và đối thoại chính sách của IDLO đã góp phần hình thành một mạng lưới toàn cầu về pháp quyền. Mạng lưới này bao gồm các thẩm phán, luật sư, học giả, chuyên gia và tổ chức xã hội dân sự từ nhiều quốc gia. Nhờ đó, kiến thức và kinh nghiệm về pháp luật được chia sẻ rộng rãi, thúc đẩy sự hội nhập pháp lý quốc tế.
- Ý nghĩa nhân văn sâu sắc : Trên hết, vai trò toàn cầu của IDLO mang ý nghĩa nhân văn: hỗ trợ những nhóm yếu thế – phụ nữ, trẻ em, cộng đồng nghèo, người bị ảnh hưởng bởi xung đột hoặc biến đổi khí hậu – có thể tiếp cận công lý và bảo vệ quyền lợi của mình. Đó là minh chứng rằng pháp luật, nếu được xây dựng và thực thi đúng đắn, sẽ là công cụ mạnh mẽ để bảo vệ phẩm giá con người.