Tuyên bố của bà Jan Beagle, Tổng Giám đốc Tổ chức quốc tế về Luật phát triển (IDLO) về Ngày Quốc tế Đa phương và Ngoại giao vì Hòa bình năm 2020

Tuy nhiên, cơ chế đa phương và pháp quyền không hề trừu tượng mà trên thực tế, nó hữu hình và cụ thể, bắt nguồn từ ý thức bẩm sinh của người dân về sự đoàn kết, công bằng và bình đẳng. Cơ chế đa phương và pháp quyền cung cấp các yếu tố cần thiết cho quản trị tốt và trong bối cảnh hiện tại, cho quản lý đại dịch, giảm thiểu hậu quả và hướng dẫn hoạch định chính sách để xây dựng khả năng phục hồi chống lại các cú sốc trong tương lai. Cơ chế đa phương và pháp quyền cũng liên quan mật thiết và củng cố lẫn nhau.
Trong vài tuần qua, bao nhiêu lần chúng ta đã thấy ở các thành phố bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi đại dịch Covid-19, các biểu ngữ truyền tải thông điệp “Chúng ta sát cánh bên nhau” xuất hiện trong các khu phố cả giàu và nghèo? Và chúng ta đã thấy nhiều hành động trên khắp thế giới, từ việc đóng cửa biên giới tới thực hiện các biện pháp ngăn cách các quốc gia, cộng đồng, gia đình và người già với người trẻ, sẵn sàng hy sinh vì lợi ích chung lớn hơn và một thế giới tốt hơn và công bằng hơn? Bên cạnh đó, chúng ta cũng chứng kiến ​​những vụ việc nghiêm trọng về sự không khoan dung, phân biệt đối xử, bạo lực gia đình và cả những trường hợp trục lợi từ cuộc khủng hoảng vì lòng tham hay quyền lực. Tuy nhiên, mọi người đều lan tỏa lời kêu gọi về các hành động, chính sách và sự lãnh đạo trên cơ sở thừa nhận rằng cuộc khủng hoảng này chỉ có thể được giải quyết cùng nhau thông qua hợp tác và đoàn kết ở tất cả các cấp - cộng đồng, quốc gia, khu vực và toàn cầu.
Cơ chế đa phương được xây dựng trên những cơ sở này. Về bản chất, cơ chế đa phương có nghĩa là đoàn kết lại vì các mục đích chung. Các nhà hoạch định chính sách không có bất kỳ kịch bản nào được dự liệu trước để đối phó với sự lây lan chưa từng có của Covid-19 và hậu quả của nó. Điều rõ ràng là Covid-19 đã đặt ra những thách thức chung cho toàn thế giới và không quốc gia nào có thể chỉ bảo vệ sức khỏe hay sự an toàn của mình nội trong biên giới quốc gia. Cơ chế đa phương cung cấp khuôn khổ cho các chính phủ học hỏi lẫn nhau về hiệu quả của các hành động, chia sẻ dữ liệu và các phân tích tác động trong ngắn hạn cũng như dài hạn và hỗ trợ lẫn nhau trong cả quá trình.
 Chương trình nghị sự 2030 đưa ra một lộ trình về các mục tiêu chung cho toàn thế giới nhằm hướng tới xây dựng những cộng đồng có khả năng chống chịu tốt hơn. Bằng cách thúc đẩy công lý, công bằng và sự bao trùm, việc tuân thủ pháp quyền đảm bảo các điều kiện để duy trì các phản ứng tức thời đối với các cuộc khủng hoảng và xây dựng khả năng phục hồi về dài hạn; là chìa khóa cho tính hợp pháp của thể chế; và đảm bảo niềm tin của công dân đối với chính phủ. Chương trình nghị sự 2030 mở ra hướng nhằm khắc phục sự bất bình đẳng đang làm trầm trọng thêm các vấn đề của nhóm dễ bị tổn thương trong xã hội. Chương trình cũng hướng tới việc xây dựng một sân chơi bình đẳng hơn trên toàn cầu và một hệ thống quốc tế dựa trên luật lệ, trong đó hợp tác đa phương là cơ chế giám sát của hệ thống.
Trong tuyên bố chính sách trước đây của tôi về ứng phó với đại dịch Covid-19 trên cơ sở pháp quyền, tôi đã nhấn mạnh rằng Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững - đặc biệt là Mục tiêu phát triển bền vững số 16 về thúc đẩy hòa bình, công lý và sự bao trùm – phải giữ vai trò trung tâm trong những nỗ lực đối phó với đại dịch. Tiến trình nhằm hiện thực hóa Chương trình nghị sự đồng thời là phương thức giúp củng cố cơ chế đa phương và nâng cao năng lực của cơ chế này nhằm xây dựng xã hội kiên cường, chống chịu và gắn kết hơn.
IDLO đóng góp vào ứng phó toàn cầu với đại dịch trong ba lĩnh vực chính sau:
- Hoàn thiện khung pháp lý và chính sách trong công tác quản lý dịch Covid-19 và hậu quả của nó;
- Giảm thiểu tác động của cuộc khủng hoảng đối với hệ thống tư pháp và những người còn hạn chế trong tiếp cận công lý với trọng tâm cụ thể là nhóm người dễ bị tổn thương nhất, đặc biệt là phụ nữ và các nhóm ở bên lề của xã hội;
- Vận động chính sách đối với các vấn đề then chốt nhằm duy trì pháp quyền, giúp các quốc gia tăng cường quản trị và thể chế và hỗ trợ đầu tư vào văn hóa công lý để bảo vệ quyền và nhân phẩm của mọi người ở mọi nơi.
Nhằm thực hiện các mục tiêu nói trên, chúng tôi hợp tác với nhiều chính phủ, cơ quan tư pháp cũng như với cộng đồng trong công tác hoàn thiện thể chế, nâng cao năng lực, trách nhiệm giải trình để đạt được mục tiêu công lý. Chúng tôi đang hỗ trợ các cộng đồng và các nhà lãnh đạo chống lại các tác nhân gây xung đột và thực thi pháp luật quốc tế nhằm làm suy giảm khuynh hướng bạo lực, bao gồm tăng cường tư pháp hình sự và chống tham nhũng. Đồng thời, chúng tôi đang thúc đẩy thực hiện một cuộc đối thoại toàn diện được xây dựng trên cơ sở pháp quyền giữa các cơ quan hoạch định chính sách của Chính phủ về việc ứng phó và phục hồi sau dịch Covid-19 – một nỗ lực làm thúc đẩy hơn nữa pháp quyền.
Đại dịch Covid-19 đang nhắc nhở chúng ta về sự phụ thuộc lẫn nhau của cả cộng đồng quốc tế và đây chính là thời điểm chúng ta cần nhận thức được rằng việc hướng tới cơ chế hợp tác đa phương, sự đoàn kết toàn cầu và tôn trọng pháp quyền là quan trọng hơn bao giờ hết.
Nguồn: https://www.idlo.int/news/policy-statements/statement-director-general-idlo-jan-beagle-international-day-multilateralism