BÁO CÁO XU HƯỚNG QUAN TÂM, NHU CẦU THÔNG TIN CỦA ĐỐI TÁC NƯỚC NGOÀI, CỘNG ĐỒNG NGƯỜI VIỆT NAM Ở NƯỚC NGOÀI ĐỐI VỚI CÁC LĨNH VỰC DO BỘ TƯ PHÁP QUẢN LÝ

Trong quá trình hội nhập quốc tế sâu rộng hiện nay, yêu cầu về minh bạch pháp luật, thuận tiện trong tiếp cận thông tin pháp lý và hiệu quả trong giải quyết thủ tục hành chính đang ngày càng trở thành yếu tố quan trọng đối với cả đối tác nước ngoài và cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. Bộ Tư pháp, với vai trò là cơ quan chủ trì về thể chế pháp luật và quản lý nhà nước trong nhiều lĩnh vực trọng yếu, cần nhận diện rõ những xu hướng quan tâm, nhu cầu thông tin đặc thù của các đối tượng này. Báo cáo này nhằm phân tích thực trạng, nhận diện các vấn đề đặt ra và đề xuất một số giải pháp thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả cung cấp thông tin pháp luật, dịch vụ công pháp lý và bảo đảm quyền lợi chính đáng của các bên liên quan trong bối cảnh mới.
I. BỐI CẢNH VÀ SỰ CẦN THIẾT
Trong bối cảnh toàn cầu hóa ngày càng sâu rộng, xu thế hợp tác quốc tế về pháp luật và tư pháp giữa các quốc gia đang phát triển mạnh mẽ cả về chiều rộng lẫn chiều sâu. Việt Nam không nằm ngoài dòng chảy này khi ngày càng chủ động tham gia các công ước quốc tế, ký kết nhiều hiệp định song phương và đa phương liên quan đến tư pháp, pháp lý, đầu tư và bảo hộ công dân. Vai trò của Bộ Tư pháp Việt Nam trong việc tham mưu xây dựng thể chế, cung cấp dịch vụ pháp lý công, hợp tác pháp luật quốc tế và đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của công dân Việt Nam ở nước ngoài đang trở nên ngày càng quan trọng. Trong bối cảnh đó, việc xác định đúng và trúng xu hướng quan tâm, nhu cầu thông tin của các đối tác nước ngoài và cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài là cơ sở thiết yếu để hoàn thiện hệ thống pháp luật, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, và khẳng định vị thế pháp lý của Việt Nam trên trường quốc tế.
Hiện nay, quá trình hội nhập quốc tế đã mở rộng nhanh chóng trên nhiều lĩnh vực, trong đó lĩnh vực pháp lý và tư pháp chiếm vai trò trọng yếu trong việc đảm bảo môi trường đầu tư – kinh doanh minh bạch, an toàn và bền vững. Với việc ký kết và thực thi các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như EVFTA, CPTPP hay UKVFTA, yêu cầu cải cách pháp luật theo chuẩn mực quốc tế và bảo đảm tương thích pháp lý giữa Việt Nam và các nước đối tác đã đặt ra cấp bách. Trong quá trình đó, các tổ chức, doanh nghiệp, hãng luật nước ngoài có nhu cầu lớn trong việc tiếp cận thông tin pháp luật Việt Nam, đặc biệt là về đầu tư, doanh nghiệp, tố tụng, dân sự, đất đai, sở hữu trí tuệ, và an ninh mạng. Bên cạnh đó, họ cũng quan tâm sâu sắc đến tiến trình xây dựng, sửa đổi luật và tính ổn định của hệ thống pháp luật. Từ góc độ thực tiễn, nhiều cơ quan đại diện ngoại giao và hiệp hội doanh nghiệp quốc tế tại Việt Nam đã chủ động gửi kiến nghị, góp ý đối với các dự thảo luật và đề xuất cải thiện khả năng tiếp cận dữ liệu pháp lý theo hướng minh bạch và thuận tiện hơn.
Song song với đối tác quốc tế, cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài – với hơn 5,3 triệu người sinh sống tại hơn 130 quốc gia và vùng lãnh thổ – cũng đang đặt ra nhu cầu ngày càng lớn về tiếp cận pháp luật, dịch vụ pháp lý và bảo hộ pháp lý từ phía nhà nước Việt Nam. Cộng đồng kiều bào hiện nay không chỉ có nhu cầu giữ mối liên hệ văn hóa – tinh thần với quê hương, mà còn mong muốn được bảo vệ quyền lợi pháp lý trong các tình huống cụ thể như tranh chấp dân sự, thủ tục quốc tịch, hộ tịch, thừa kế, đầu tư, hoặc bảo vệ khi xảy ra sự cố pháp lý ở nước ngoài. Đặc biệt, trong điều kiện dịch chuyển toàn cầu mạnh mẽ, vấn đề pháp lý liên quan đến quốc tịch song song, con cái sinh ra ở nước ngoài, tài sản thừa kế tại Việt Nam và quyền hồi hương đang trở thành những chủ đề nhận được nhiều sự quan tâm. Bộ Tư pháp Việt Nam được kỳ vọng sẽ là cơ quan đầu mối trong việc kết nối, giải thích và hỗ trợ cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài tiếp cận các thủ tục pháp lý một cách dễ dàng, nhanh chóng và công bằng.
Bên cạnh những kỳ vọng chính đáng đó, vẫn còn không ít rào cản trong việc tiếp cận thông tin pháp luật từ phía các nhóm đối tượng nêu trên. Thực tế cho thấy, nhiều văn bản pháp luật Việt Nam chưa có bản dịch chính thức sang tiếng Anh, hoặc nếu có thì nội dung chưa thống nhất, chưa được cập nhật thường xuyên. Hệ thống dịch vụ công trực tuyến tuy đã được cải thiện nhưng vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu sử dụng từ xa của cộng đồng ở nước ngoài, đặc biệt là về độ ổn định, tính thân thiện với người dùng và khả năng hỗ trợ đa ngôn ngữ. Thêm vào đó, thông tin về đầu mối tiếp nhận hồ sơ, biểu mẫu tiêu chuẩn, thời gian giải quyết và cơ chế phản hồi khiếu nại còn phân tán, gây khó khăn trong quá trình tiếp cận và thực hiện thủ tục. Những bất cập này không chỉ ảnh hưởng đến trải nghiệm người dùng mà còn làm giảm hiệu quả công tác đối ngoại pháp luật và quản lý nhà nước về tư pháp.
Chính vì vậy, việc nghiên cứu, phân tích xu hướng quan tâm và nhu cầu thông tin cụ thể từ các đối tượng bên ngoài lãnh thổ là hết sức cần thiết. Nó không chỉ giúp Bộ Tư pháp xây dựng chiến lược truyền thông pháp lý hiệu quả, mà còn góp phần hoạch định chính sách pháp luật phù hợp với thực tiễn toàn cầu hóa, đồng thời khẳng định vai trò chủ động, tích cực của Việt Nam trong hợp tác pháp lý quốc tế. Việc đánh giá đúng các nhóm nhu cầu ưu tiên, các kênh truyền tải hiệu quả, cũng như rào cản trong tiếp cận thông tin sẽ là tiền đề quan trọng để Bộ Tư pháp xây dựng các giải pháp cải thiện chất lượng cung cấp thông tin pháp luật, hiện đại hóa nền hành chính tư pháp và tăng cường sự hiện diện pháp lý của Việt Nam trên trường quốc tế trong thời gian tới.
II. XU HƯỚNG VÀ NHU CẦU THÔNG TIN
1. Hợp tác tư pháp quốc tế
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, đặc biệt là sự tham gia của Việt Nam vào các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như EVFTA, CPTPP, UKVFTA, các đối tác pháp lý quốc tế đã thể hiện sự quan tâm ngày càng lớn đối với các lĩnh vực pháp luật do Bộ Tư pháp quản lý. Họ không chỉ quan tâm đến hệ thống pháp luật trong nước mà còn mong muốn được tiếp cận nhanh chóng, đầy đủ và minh bạch các văn bản pháp luật liên quan, thủ tục hợp tác tư pháp quốc tế cũng như các quy định liên quan đến hoạt động đầu tư, kinh doanh tại Việt Nam. Đặc biệt, lĩnh vực hợp tác tư pháp quốc tế, với các thủ tục hỗ trợ tư pháp lẫn nhau (Mutual Legal Assistance - MLA), chuyển giao chứng cứ, công nhận và thi hành bản án, phán quyết của tòa án và trọng tài nước ngoài đã trở thành điểm nóng trong quan hệ pháp lý đa phương và song phương.
Sự gia tăng số lượng và tính phức tạp của các vụ việc yêu cầu hỗ trợ tư pháp lẫn nhau đòi hỏi Bộ Tư pháp phải nâng cao năng lực quản lý, xây dựng hệ thống tiếp nhận, xử lý thủ tục minh bạch, hiệu quả và đúng thời hạn cam kết. Các đối tác nước ngoài, từ các cơ quan tư pháp đến tổ chức trọng tài quốc tế như ICC, VIAC, SIAC hay các hãng luật nước ngoài đều mong muốn có thông tin chi tiết về quy trình thủ tục, cơ quan đầu mối xử lý, mẫu biểu chuẩn và khung thời gian thực hiện cụ thể. Việc minh bạch hóa thông tin này sẽ giúp tăng cường niềm tin, thuận lợi trong hợp tác pháp lý quốc tế, giảm thiểu rủi ro do hiểu nhầm hoặc chậm trễ.
Bên cạnh đó, việc quản lý và cấp phép cho luật sư nước ngoài, luật sư song tịch cũng là lĩnh vực nhận được sự quan tâm lớn. Các tổ chức quốc tế và các hãng luật mong muốn có các hướng dẫn chi tiết, rõ ràng về điều kiện hành nghề, trách nhiệm nghề nghiệp và quy trình đăng ký, nhằm đảm bảo hoạt động luật sư nước ngoài tại Việt Nam được thực hiện đúng pháp luật, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ pháp lý, đồng thời thúc đẩy sự phát triển của môi trường pháp lý quốc tế công bằng và minh bạch. Điều này cũng góp phần tăng cường khả năng bảo vệ quyền lợi hợp pháp của nhà đầu tư nước ngoài và người Việt Nam ở nước ngoài khi tham gia các giao dịch, tranh chấp liên quan đến pháp luật Việt Nam.
2. Dịch vụ pháp lý trực tuyến
Song song với xu hướng hợp tác quốc tế, việc chuyển đổi số đã thúc đẩy nhu cầu về dịch vụ công pháp lý trực tuyến tăng cao, đặc biệt là trong cộng đồng người Việt Nam sinh sống và làm việc ở nước ngoài. Đại dịch COVID-19 đã làm thay đổi nhanh chóng thói quen tiếp cận dịch vụ, thúc đẩy sự ra đời của các giải pháp trực tuyến trong lĩnh vực hành chính công. Người Việt ở nước ngoài rất mong muốn Bộ Tư pháp phát triển các dịch vụ công trực tuyến hiện đại, có thể thực hiện đầy đủ các thủ tục như đăng ký khai sinh, kết hôn, cấp hộ chiếu, chứng thực giấy tờ, thậm chí là nộp hồ sơ tố tụng hoàn toàn qua mạng.
Ngoài việc đơn giản hóa thủ tục, hệ thống dịch vụ trực tuyến cần được thiết kế thân thiện, dễ sử dụng với giao diện đa ngôn ngữ như tiếng Anh, Pháp, Đức, Hàn, Nhật… Đây là yêu cầu quan trọng nhằm giúp người Việt ở nhiều khu vực địa lý khác nhau có thể tiếp cận và sử dụng hiệu quả. Bên cạnh đó, việc tích hợp chữ ký số, cung cấp mã số hồ sơ để tra cứu tiến trình xử lý và thời gian phản hồi minh bạch là những điểm cộng lớn giúp nâng cao trải nghiệm người dùng, giảm thiểu thời gian và chi phí đi lại, đặc biệt trong các trường hợp ở xa đất nước.
Các hãng luật, doanh nghiệp nước ngoài cũng đề nghị Bộ Tư pháp nghiên cứu và triển khai giải pháp tích hợp API để hệ thống pháp lý trực tuyến có thể liên thông, đồng bộ với các hệ thống quản lý nội bộ của họ. Điều này giúp tiết kiệm chi phí, nâng cao tính chính xác và hiệu quả trong quản lý hồ sơ pháp lý, đồng thời giúp giảm thiểu rủi ro do sai sót, mất mát dữ liệu. Cộng đồng người Việt ở Mỹ, Úc, Hàn Quốc đã nhiều lần kiến nghị thiết lập nền tảng hợp thức hóa và lãnh sự trực tuyến có kết nối với các đại sứ quán, lãnh sự quán Việt Nam tại nước ngoài nhằm giải quyết thủ tục pháp lý nhanh chóng và hiệu quả hơn, góp phần củng cố mối quan hệ bền vững giữa Nhà nước và kiều bào.
3. Bảo hộ công dân và tổ chức ở nước ngoài
Một vấn đề rất quan trọng được cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài đặc biệt quan tâm là bảo hộ công dân trong các trường hợp khẩn cấp. Khi đối diện với những tình huống như bị bắt giữ, mất giấy tờ tùy thân, gặp tai nạn hoặc tranh chấp lao động, người dân cần được hỗ trợ nhanh chóng và hiệu quả từ các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài. Vì vậy, họ rất mong muốn có các thông tin rõ ràng, minh bạch về quyền được hỗ trợ lãnh sự, thủ tục ủy quyền hợp pháp, các giấy tờ cần chuẩn bị, quy trình giải quyết và thời gian dự kiến hoàn thành các thủ tục liên quan.
Việc công khai các quy trình này, cùng với việc cung cấp đầu mối tiếp nhận, số điện thoại đường dây nóng, email hỗ trợ và cam kết về thời gian xử lý sẽ tạo dựng được niềm tin và sự an tâm cho cộng đồng. Đồng thời, Bộ Tư pháp cần phối hợp chặt chẽ với Bộ Ngoại giao và các cơ quan tư pháp sở tại để xây dựng cơ chế phối hợp hiệu quả trong xử lý các vụ việc liên quan pháp lý xuyên biên giới. Các tổ chức quốc tế như IOM, UNHCR cũng rất quan tâm và đánh giá cao sự minh bạch, chuyên nghiệp trong công tác bảo hộ công dân, đề xuất Việt Nam hoàn thiện thêm các quy trình phản hồi khẩn cấp và tăng cường đào tạo cán bộ đại diện ngoại giao, tư pháp nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu thực tế.
4. Hộ tịch – Quốc tịch – Di cư
Lĩnh vực hộ tịch, quốc tịch và di cư cũng là một trong những mảng thu hút sự quan tâm đặc biệt từ cộng đồng người Việt ở nước ngoài. Họ rất mong muốn thủ tục đăng ký khai sinh, kết hôn, cấp hộ chiếu cho con em sinh ra ở nước ngoài được thực hiện nhanh chóng, dễ dàng qua đại diện lãnh sự. Đồng thời, những người Việt hồi hương hoặc định cư ở nước ngoài có nhu cầu rõ ràng về thủ tục xin cấp phép lao động, giấy phép cư trú, khai báo tạm trú/ thường trú, cũng như xác nhận quyền lao động tại Việt Nam.
Việc sửa đổi Luật Quốc tịch năm 2024 đã đặt ra nhiều câu hỏi liên quan đến quyền giữ quốc tịch kép, điều kiện từ bỏ quốc tịch Việt Nam, cũng như thủ tục xin cấp lại quốc tịch trong trường hợp đặc biệt. Các tổ chức di trú quốc tế và luật sư quốc tế đã đề xuất Bộ Tư pháp xây dựng công cụ trực tuyến giúp người dân có thể tự tra cứu quy trình xử lý hồ sơ, thời gian dự kiến và các biểu mẫu chuẩn đi kèm. Đây được xem là giải pháp giảm tải cho các cơ quan đại diện ngoại giao và tăng tính minh bạch trong quản lý nhà nước.
Ngoài ra, việc cung cấp các tài liệu hướng dẫn bằng nhiều ngôn ngữ, cập nhật thường xuyên các quy định mới và phổ biến kiến thức pháp luật về quốc tịch cho cộng đồng cũng là điều cần thiết để người Việt Nam ở nước ngoài không bị bỡ ngỡ khi thực hiện các thủ tục pháp lý liên quan. Những cải tiến này không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho người dân mà còn giúp tăng cường mối liên hệ giữa Nhà nước Việt Nam và kiều bào, góp phần phát huy vai trò của cộng đồng người Việt toàn cầu.
5. Văn bản pháp luật
Đối với các văn bản pháp luật, cả đối tác nước ngoài và cộng đồng người Việt ở nước ngoài đều mong muốn có hệ thống thông tin pháp luật minh bạch, đầy đủ và được dịch thuật chính xác sang tiếng Anh hoặc các ngôn ngữ phổ biến khác. Các lĩnh vực được quan tâm nhiều nhất gồm Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp, Luật An ninh mạng, Luật Dữ liệu cá nhân, Luật Phòng chống tham nhũng, Luật Lao động và Luật Đất đai. Những thay đổi gần đây trong các bộ luật này khiến nhiều doanh nghiệp lo ngại về việc cập nhật không kịp thời hoặc hiểu sai dẫn đến rủi ro pháp lý.
Vì vậy, nhu cầu có bản dịch chính thức, bản tóm tắt dễ hiểu, công cụ so sánh luật cũ – mới, các biểu đồ hoặc video phân tích, hướng dẫn áp dụng thực tiễn là rất lớn. Đồng thời, thông tin về tiến trình sửa đổi luật, thời điểm lấy ý kiến, ngày dự kiến trình Quốc hội và hiệu lực cũng cần được công khai minh bạch để các đối tác quốc tế có thể chuẩn bị trước các điều chỉnh về chiến lược đầu tư hoặc thay đổi cơ cấu pháp lý tại Việt Nam. Đây là một phần không thể thiếu của hệ sinh thái pháp lý minh bạch, có thể truy cập từ xa và đáp ứng yêu cầu quản trị toàn cầu.
6. Hỗ trợ doanh nghiệp và đầu tư
Lĩnh vực hỗ trợ doanh nghiệp và đầu tư nước ngoài luôn là trọng tâm mà các tổ chức quốc tế, nhà đầu tư và cộng đồng doanh nghiệp người Việt tại hải ngoại quan tâm. Trong quá trình triển khai các hiệp định thương mại tự do như EVFTA, CPTPP hay UKVFTA, nhiều doanh nghiệp muốn biết rõ về các chính sách ưu đãi thuế, điều kiện sở hữu đất, tỷ lệ góp vốn, ngành nghề bị hạn chế và trình tự thủ tục đầu tư, xin giấy phép, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ cũng như cơ chế giải quyết tranh chấp. Họ cũng rất chú ý đến vấn đề thời gian xử lý hồ sơ, minh bạch trong đánh giá dự án và hỗ trợ thực hiện sau cấp phép.
Những doanh nghiệp lớn còn kỳ vọng Bộ Tư pháp cung cấp thêm các cơ sở dữ liệu mở về pháp luật đầu tư, cơ chế trọng tài độc lập, thông tin về năng lực của các tổ chức hành nghề luật sư Việt Nam có khả năng cung cấp dịch vụ cho nhà đầu tư nước ngoài. Việc thiết lập cổng thông tin đầu tư pháp lý một cửa, hỗ trợ tiếng Anh và cập nhật thông tin theo thời gian thực sẽ là giải pháp hiệu quả để đáp ứng yêu cầu thực tiễn này. Ngoài ra, việc tổ chức các hội thảo pháp lý quốc tế, đối thoại doanh nghiệp – cơ quan nhà nước sẽ giúp gắn kết chính sách pháp lý Việt Nam với môi trường đầu tư toàn cầu. trong lĩnh vực hỗ trợ doanh nghiệp và đầu tư nước ngoài, nhu cầu về thông tin pháp lý càng trở nên cấp thiết và đa dạng hơn bao giờ hết. Các doanh nghiệp quốc tế, nhà đầu tư nước ngoài và cộng đồng người Việt tại hải ngoại đều mong muốn được tiếp cận đầy đủ các chính sách ưu đãi đầu tư như giảm thuế, miễn thuế, ưu đãi đất đai, giới hạn ngành nghề đầu tư nước ngoài, tỷ lệ sở hữu vốn và các quy định về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.
Họ cũng rất quan tâm đến quy trình đăng ký đầu tư, cấp phép kinh doanh, thủ tục giải quyết tranh chấp phát sinh trong quá trình hoạt động. Việc xây dựng hệ thống cổng thông tin pháp lý đa ngôn ngữ, cập nhật liên tục các văn bản mới nhất cùng với dữ liệu minh bạch về tiến độ, thời gian xử lý hồ sơ, chi phí liên quan và các case-study minh họa thực tế sẽ giúp tăng cường niềm tin của nhà đầu tư, thúc đẩy dòng vốn vào Việt Nam. Ngoài ra, những đánh giá về hiệu quả và tính công bằng của hệ thống tư pháp trong các vụ kiện tụng liên quan cũng là thông tin mà các nhà đầu tư quốc tế hết sức quan tâm nhằm giảm thiểu rủi ro pháp lý.
III. DỰ BÁO TÌNH HÌNH VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP
1. Dự báo tình hình
Trong bối cảnh toàn cầu tiếp tục đối mặt với nhiều biến động phức tạp về chính trị, kinh tế và xã hội, dự báo tình hình thế giới trong thời gian tới sẽ tiếp tục chứng kiến sự gia tăng của các xu hướng như cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc, gia tăng bất ổn địa chính trị ở nhiều khu vực, cũng như sự chuyển dịch trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 cùng với tiến trình số hóa mạnh mẽ sẽ tiếp tục thúc đẩy sự thay đổi nhanh chóng trong các lĩnh vực pháp lý, đặc biệt là về quản lý dữ liệu, an ninh mạng và bảo vệ quyền riêng tư. Các thách thức về biến đổi khí hậu, dịch bệnh toàn cầu và các vấn đề nhân đạo cũng đặt ra yêu cầu cấp thiết về sự hợp tác pháp lý xuyên biên giới, đòi hỏi các quốc gia, trong đó có Việt Nam, phải tăng cường khả năng phối hợp trong hệ thống pháp luật và quản lý nhà nước.
Trên bình diện quốc tế, xu hướng hợp tác đa phương và song phương sẽ ngày càng trở nên phức tạp nhưng cũng đầy tiềm năng khi các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới cùng các tổ chức quốc tế tiếp tục mở rộng phạm vi hoạt động. Các quy định pháp lý quốc tế về đầu tư, sở hữu trí tuệ, thương mại điện tử và trọng tài quốc tế sẽ được chú trọng hoàn thiện để tạo thuận lợi cho các giao dịch xuyên quốc gia. Đồng thời, các yêu cầu về minh bạch, trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, bảo vệ quyền con người và quyền lợi cộng đồng người di cư sẽ là những điểm nóng cần được giải quyết thông qua cơ chế pháp lý phù hợp. Việt Nam, với vai trò ngày càng quan trọng trong cộng đồng quốc tế, cần chủ động dự báo, nắm bắt kịp thời các xu hướng này để hoàn thiện hệ thống pháp luật, nâng cao năng lực quản lý, đáp ứng hiệu quả nhu cầu của đối tác nước ngoài cũng như cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài trong thời gian tới.
Việc nắm bắt đúng xu hướng quan tâm và nhu cầu thông tin pháp lý từ các đối tác quốc tế cũng như cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài là điều kiện tiên quyết để Bộ Tư pháp nâng cao chất lượng quản lý, cung cấp dịch vụ công và thúc đẩy hợp tác pháp lý hiệu quả. Trong bối cảnh chuyển đổi số, hội nhập kinh tế – pháp lý toàn cầu và gia tăng yêu cầu bảo hộ công dân, việc đổi mới phương thức tiếp cận, hiện đại hóa hạ tầng thông tin và nâng cao tính minh bạch là nhiệm vụ cấp thiết. Những giải pháp được đề xuất trong báo cáo không chỉ góp phần cải thiện chất lượng cung cấp thông tin pháp luật, mà còn tạo nền tảng để xây dựng một nền tư pháp thân thiện, hiện đại và gắn kết với công dân Việt Nam trên toàn thế giới.
2. Một số giải pháp
- Xây dựng cổng thông tin điện tử tích hợp các văn bản pháp luật được dịch chính xác sang tiếng Anh và một số ngôn ngữ phổ biến khác, có công cụ tìm kiếm thông minh, dễ truy cập từ nước ngoài. Cung cấp bản tóm tắt, so sánh luật mới – cũ, thông tin dự thảo luật và tiến trình ban hành để các đối tác quốc tế và người Việt ở nước ngoài dễ theo dõi và tham gia góp ý.
- Hoàn thiện các dịch vụ pháp lý trực tuyến (đăng ký hộ tịch, quốc tịch, chứng thực...) theo hướng thân thiện với người dùng nước ngoài, hỗ trợ nộp hồ sơ từ xa, ký số và tra cứu trạng thái hồ sơ.
- Thiết lập trung tâm hỗ trợ pháp lý trực tuyến, qua email, điện thoại, hoặc chatbot đa ngôn ngữ; công bố rõ đầu mối tiếp nhận, quy trình xử lý và thời gian phản hồi cho từng loại thủ tục.
- Tăng cường hợp tác giữa Bộ Tư pháp, Bộ Ngoại giao, cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài và các tổ chức luật quốc tế để xử lý hiệu quả các vấn đề bảo hộ công dân, tương trợ tư pháp và công nhận văn bản pháp lý./.