Vị trí, vai trò của công tác thông tin đối ngoại trong tinh hình mới

I. VỊ TRÍ, VAI TRÒ CỦA CÔNG TÁC THÔNG TIN ĐỐI NGOẠI
1. Vị trí, vai trò của công tác thông tin đối ngoại
Hiểu theo nghĩa rộng, thông tin đối ngoại bao gồm tất cả mọi hoạt động truyền, nhận, xử lý tin tức và giải thích các thông tin hướng tới các quốc gia, người nước ngoài (bao gồm cả người nước ngoài đang sinh sống và làm việc tại Việt Nam) và người Việt Nam đang sinh sống và làm việc ở nước ngoài về đất nước, con người Việt Nam, đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước ta nhằm tạo ra sự hiểu biết và xây dựng hình ảnh về đất nước, con người Việt Nam.
Thông tin đối ngoại là một mảng công việc rất quan trọng trong công tác đối ngoại và công tác tư tưởng của Đảng và Nhà nước, là cầu nối và phương tiện để mở rộng giao lưu hiểu biết giữa Việt Nam và các nước.
Trong chiến lược phát triển thông tin đối ngoại giai đoạn 2011 - 2020 xác định: Thông tin đối ngoại là một bộ phận quan trọng của công tác đối ngoại và công tác tư tưởng nhằm làm cho thế giới hiểu rõ đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước; quan điểm và lập trường của Việt Nam trong các vấn đề quốc tế và khu vực; giới thiệu những thành tựu to lớn của công cuộc đổi mới; về đất nước, con người, lịch sử, văn hoá dân tộc; đấu tranh chống lại những luận điệu sai trái, xuyên tạc về Việt Nam, qua đó tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ, hợp tác, giúp đỡ của bạn bè quốc tế, sự đồng thuận và đóng góp của đồng bào ta ở nước ngoài đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc.[1] 
Thông tin đối ngoại là một nhiệm vụ của công tác đối ngoại. Mục đích của thông tin đối ngoại cũng là mục đích của hoạt động đối ngoại. Một mặt, làm cho bạn bè, đối tác trên thế giới hiểu rõ nước mình; mặt khác, góp phần thực hiện mục tiêu cách mạng đề ra. Thông tin đối ngoại không thể nằm ngoài và độc lập với công tác đối ngoại. Khi hoạch định chính sách, các nước đều đề ra chủ trương, hoặc chiến lược thông tin đối ngoại. Thông tin đối ngoại góp phần quan trọng trong việc giành lấy “trái tim và khối óc” của đa số nhân dân thế giới.
Thông tin đối ngoại góp phần nâng cao vị thế quốc gia và xây dựng hình ảnh quốc gia trong thời kỳ hội nhập quốc tế toàn diện. Thông tin đối ngoại là công cụ chủ yếu thực hiện mục tiêu nâng cao vị thế đất nước, nhất là trong bối cảnh hội nhập quốc tế toàn diện. Nghị quyết Đại hội Đảng XII đã nhấn mạnh yêu cầu đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác thông tin, tuyên truyền đối ngoại trong tình hình mới.
Thông tin đối ngoại còn giúp nhân dân trong nước tiếp thu có chọn lọc những kinh nghiệm, tinh hoa văn hoá của nhân dân thế giới, góp phần cùng nhân dân thế giới đấu tranh vì hoà bình, hợp tác và phát triển. Thông tin đối ngoại là một bộ phận của công tác tư tưởng, tuyên truyền của Đảng, Nhà nước: Thông tin đối ngoại là sự tiếp tục của công tác tư tưởng, tuyên truyền trên phạm vi quốc tế, với một đối tượng phức tạp và đa dạng hơn. Thông tin đối ngoại nhằm tranh thủ dư luận thế giới, góp phần thực hiện nhiệm vụ cách mạng được xác định cho một giai đoạn nhất định. Hiện nay, mục tiêu của cách mạng Việt Nam là đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế toàn diện. Để thực hiện được mục tiêu này, Việt Nam cần phát huy tối đa nội lực, đồng thời phải tận dụng mọi khả năng hợp tác quốc tế nhằm tạo sức mạnh tổng hợp.
Đối với doanh nghiệp, thông tin đối ngoại giúp họ giới thiệu, tạo dựng uy tín,thương hiệu với đối tác nước ngoài, tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường thế giới. Đặc biệt khi Việt Nam đã gia nhập tổ chức thương mại thế giới WTO, ký kết các hiệp định tự do thương mại, tham gia các sân chơi mới,có nhiều cơ hội cũng như thách thức đối với sự phát triển của kinh tế thì vị trí của thông tin đối ngoại càng có tầm quan trọng.
Trong giai đoạn bùng nổ thông tin như hiện nay thì thông tin đối ngoại có tầm quan trọng hơn bao giờ hết. Bởi qua công tác thông tin đối ngoại ta có thể khẳng định vị thế của đất nước trên trường quốc tế, đồng thời định hướng dư luận quốc tế hiểu đúng về Việt Nam, hạn chế các thông tin tuyên truyền sai lệch, không chính xác. Công tác đối ngoại của Trung ương và địa phương có tầm quan trọng ngang nhau, cùng bổ trợ cho nhau. Đối với Trung ương, công tác đối ngoại mang tầm vĩ mô, còn địa phương thì mang tầm vi mô. Nếu như từng địa phương làm tốt công tác thông tin đối ngoại sẽ góp phần quan trọng cùng với Trung ương thực hiện tốt công tác đối ngoại, đưa hình ảnh Việt Nam đến bạn bè quốc tế.
2. Nội dung công tác thông tin đối ngoại
Điều 6 Nghị định 72/2015/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý hoạt động thông tin đối ngoại quy định: “Thông tin đối ngoại bao gồm thông tin chính thức về Việt Nam, thông tin quảng bá hình ảnh Việt Nam và thông tin tình hình thế giới vào Việt Nam.”. Trong đó, thông tin chính thức về Việt Nam là thông tin về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; thông tin về tình hình Việt Nam trên các lĩnh vực; thông tin về lịch sử Việt Nam và các thông tin khác[2]. Thông tin quảng bá hình ảnh Việt Nam là thông tin về đất nước, con người, lịch sử văn hóa của dân tộc Việt Nam[3]. Thông tin tình hình thế giới vào Việt Nam là thông tin về tình hình quốc tế trên các lĩnh vực, về quan hệ giữa Việt nam với các nước và các thông tin khác nhằm thúc đẩy quan hệ chính trị, xã hội, văn hóa, quốc phòng – an ninh giữa Việt Nam với các nước, phục vụ phát triển kinh tế đất nước, thúc đẩy tiến trình hội nhập quốc tế của Việt Nam[4]. Ngoài ra, thông tin đối ngoại còn bao gồm cả việc cung cấp thông tin giải thích, làm rõ, tức là những tư liệu, tài liệu, hồ sơ, lập luận nhằm giải thích, làm rõ các thông tin sai lệch về việt Nam trên tất cả các lĩnh vực[5].
Thông tin đối ngoại hướng tới nhiều tầng lớp, thành phần xã hội với trình độ nhận thức, hiểu biết và có mối quan tâm khác nhau đến Việt Nam. Có thể phân chia thành hai nhóm đối tượng là đối tượng trong nước và đối tượng ngoài nước, cụ thể như sau:
Đối tượng ngoài nước bao gồm: Các cơ quan chính phủ, các tổ chức quốc tế, chính giới, học giả, các cơ quan thông tấn báo chí, nhà kinh doanh, nhân dân các nước và hơn 4 triệu kiều bào ta ở nước ngoài.
  - Đối với các cơ quan chính phủ, các tổ chức quốc tế, chính giới: Đây là nhóm đối tượng đặc biệt có vai trò quan trọng trong việc hoạch định chính sách đối nội và đối ngoại của các nước, đồng thời có thể là lực lượng hậu thuẫn cho chính sách của các nước đối với Việt Nam. Thông tin cần cung cấp là các chủ trương, chính sách lớn của đất nước ta và những vấn đề có liên quan trực tiếp tới quan hệ song phương, đa phương hoặc những thông tin mà đối tác cần có liên quan đến một hoặc nhiều lĩnh vực của Việt Nam.
  - Giới kinh doanh: Bao gồm các công ty, các nhà đầu tư kinh tế, tài chính. Trong bối cảnh nước ta cần kêu gọi đầu tư, tích cực chủ động hội nhập kinh tế quốc tế, để có thể tranh thủ nhóm đối tượng này, cần tích cực cung cấp cho họ thông tin về chính sách kinh tế, các biện pháp khuyến khích đầu tư, các lợi ích kinh tế cụ thể mà họ có thể thu hoạch khi đầu tư và hợp tác với Việt Nam.
  - Giới học giả: gồm các nhà nghiên cứu, các giáo sư giảng dạy tại các trường đại học hoặc các trung tâm nghiên cứu. Tại các quốc gia, nhóm đối tượng này có vai trò tư vấn trong việc tham gia hoạch định hoặc thẩm định chính sách đối nội và đối ngoại. Do đó, tùy theo khả năng, ta nên tranh thủ nhóm đối tượng này qua việc cung cấp thông tin, trao đổi, tiếp xúc, tổ chức hội nghị, hội thảo quốc tế.
  - Với quần chúng nhân dân các nước: hình thức thông tin cần đa dạng, phong phú, chủ yếu thông qua các sự kiện của Việt Nam được tổ chức ở nước ngoài và đặc biệt là các phương tiện thông tin đại chúng.
- Cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài: Với khoảng 4 triệu người Việt Nam đang sinh sống, làm việc và định cư ở các quốc gia trên khắp thế giới, cộng đồng người Việt đóng vai trò cầu nối văn hóa và cầu nối kinh tế, thương mại giữa Việt Nam và các nước sở tại. Do đó, người Việt Nam ở nước ngoài vừa là nhóm đối tượng đặc biệt, vừa là lực lượng tham gia thực hiện công tác này một cách tự nhiên. Đảng và Nhà nước ta luôn chú trọng tới việc đáp ứng các nhu cầu thông tin và tình cảm của người Việt Nam ở nước ngoài, với kênh truyền hình (VTV4) được phủ sóng vệ tinh tới tất cả các quốc gia và vũng lãnh thổ trên thế giới, hàng ngàn trang báo điện tử, trang thông tin của các cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội và nhiều ấn phẩm truyền thông phục vụ riêng cho đối tượng này, giúp cho kiều bào ta ở nước ngoài có nguồn thông tin đa dạng về Tổ quốc.
Đối tượng trong nước bao gồm: Cộng đồng người nước ngoài ở Việt Nam, các cơ quan đại diện ngoại giao, cơ quan lãnh sự của các nước, cơ quan đại diện các tổ chức quốc tế, tổ chức phi chính phủ tại Việt Nam; các nhà đầu tư, kinh doanh, chuyên gia quốc tế tại Việt Nam; các đoàn khách quốc tế thăm viếng, khách du lịch, đặc biệt là đội ngũ phóng viên báo chí nước ngoài đang hoạt động tại Việt Nam (bao gồm phóng viên thường trú và phóng viên nước ngoài đến Việt Nam tác nghiệp trong thời gian ngắn). Đây là nhóm đối tượng trực tiếp chứng kiến tình hình chính trị xã hội, kinh tế, văn hóa của đất nước ta. Ngoài việc hợp tác với các cơ quan chính phủ và địa phương trong việc hỗ trợ phát triển, theo dõi tình hình về nhân quyền, tôn giáo, tự do báo chí…. nhóm đối tượng này còn thường xuyên xây dựng các báo cáo hàng năm về tình hình trên mọi lĩnh vực của Việt Nam, trực tiếp đưa ra kiến nghị và thực hiện các chính sách quan hệ của các quốc gia với nước ta. Bên cạnh đó, họ cũng có thể tạo ra dư luận thuận lợi hoặc bất lợi cho Việt Nam. Do vậy, mục đích của công tác thông tin đối ngoại là đem lại cho họ những ấn tượng tốt đẹp về đất nước, con người Việt Nam.
    Riêng với đội ngũ phóng viên, báo chí nước ngoài, đây là kênh thông tin quan trọng bởi tin tức về Việt Nam của họ được đông đảo dư luận thế giới quan tâm, theo dõi. Trừ những phóng viên và các hãng thông tấn báo chí cố tình tập trung vào những vấn đề nhạy cảm mà ta không có nhu cầu tuyên truyền, đa số các hãng thông tấn báo chí nước ngoài hoạt động tại Việt Nam đang gián tiếp giúp chúng ta thực hiện thông tin đối ngoại. Nhờ kênh thông tin này mà hình ảnh về đất nước Việt Nam ở nước ngoài đang dần thay đổi. Do vậy phóng viên nước ngoài hoạt động tại Việt Nam vừa là đối tượng của thông tin đối ngoại, vừa là chủ thể thực hiện công tác thông tin đối ngoại.
II. THỰC TIỄN CÔNG TÁC THÔNG TIN ĐỐI NGOẠI Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
1. Thực tiễn công tác thông tin đối ngoại trong thời gian qua
1.1. Thành tựu
Xét về hiệu quả thực hiện công tác thông tin đối ngoại, đánh giá một cách tổng thể, có thể nhận thấy rằng trên cơ sở chủ trương của Đảng và Nhà nước về đổi mới công tác thông tin đối ngoại trong tình hình mới, công tác thông tin đối ngoại đã phát huy hiệu quả, đóng góp vào thành công chung của các hoạt động đối ngoại quan trọng của đất nước.  Thông tin đối ngoại đã cơ bản phản ánh kịp thời chủ trương, chính sách phát triển kinh tế-xã hội và chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước, những thành tựu phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội và hội nhập quốc tế của Việt Nam, giúp dư luận bên ngoài hiểu rõ hơn, đúng hơn về Việt Nam, thu hút sự quan tâm và gây ấn tượng tốt đẹp với bạn bè quốc tế về Việt Nam. Hình ảnh đất nước Việt Nam hoà bình, ổn định, đổi mới, đang phát triển năng động, là điểm đến an toàn và tin cậy của đầu tư, du lịch, con người, lịch sử và nền văn hoá lâu đời hết sức phong phú và giàu bản sắc dân tộc của Việt Nam đã được nhân dân thế giới và cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài biết tới thông qua nhiều kênh và bằng nhiều hình thức khác nhau.  
Bên cạnh đó, cũng thông qua công tác thông tin đối ngoại, chúng ta đã đấu tranh chủ động và ngày càng hiệu quả hơn với những luận điệu xuyên tạc về Việt Nam, nhất là trong những vấn đề như dân chủ, nhân quyền, tôn giáo, biên giới lãnh thổ. Chúng ta đã tăng cường cung cấp thông tin chính thống, có định hướng về chính sách và những nỗ lực của Việt Nam trong việc phát huy dân chủ, bảo đảm quyền con người, quyền tự do tôn giáo, những thành tựu của đất nước ta trong phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo, nâng cao đời sống nhân dân. Việc Việt Nam bảo vệ thành công Báo cáo Kiểm điểm định kỳ phổ cập (UPR) trước Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc đã góp phần thay đổi cách nhìn nhận và đánh giá của nhiều nước về Việt Nam theo hướng khách quan và toàn diện hơn. Việc xuất bản Sách trắng Quốc phòng đã đáp ứng các yêu cầu ở trong nước và quốc tế tìm hiểu về chính sách quốc phòng của ta. Tuyên truyền về kết quả phân giới cắm mốc biên giới trên đất liền cùng với việc  ký và đưa vào thực hiện ba văn kiện pháp lý giữa Việt Nam - Trung Quốc, tiến trình phân giới cắm mốc với Lào và Cămpuchia, bảo vệ chủ quyền biển đảo đã được triển khai tích cực với tư liệu phù hợp đến nhiều đối tượng, góp phần tăng thêm nhận thức đúng đắn về chủ quyền biên giới lãnh thổ của đất nước, tạo được sự đồng thuận trong xã hội và sự tin tưởng của nhân dân đối với chính sách của Đảng và Nhà nước ta, đồng thời cơ bản giải tỏa được một số băn khoăn, hoài nghi trong dư luận.
Hình thức tuyên truyền đối ngoại cũng ngày càng đa dạng, phong phú hơn. Trên địa bàn nước ngoài, bên cạnh các phương thức thông tin truyền thống như họp báo, hội thảo, triển lãm, tham gia liên hoan phim, phát hành tờ rơi..., nhiều hoạt động tôn vinh Chủ tịch Hồ Chí Minh với những hình thức phong phú như đặt tượng, biển lưu niệm, đặt tên đường mang tên Bác, xuất bản sách về Hồ Chí Minh, các chương trình quảng bá văn hoá, xúc tiến thương mại - đầu tư như “Gặp gỡ Việt Nam”, Ngày/tuần/ không gian văn hóa Việt Nam đã được tổ chức ở nhiều nơi trên thế giới.
Trong giai đoạn hiện nay, khi mà chúng ta đang nỗ lực hoàn thành Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 2011-2010, phát huy những thành tựu quan trọng đã đạt được trong thời gian qua, với tinh thần chủ động, sáng tạo, huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị, kết hợp sức mạnh trong nước và quốc tế, công tác thông tin đối ngoại tiếp tục có những bước phát triển mới, chất lượng và hiệu quả ngày càng được nâng cao, thực hiện thắng lợi đường lối đối ngoại của Đảng, tích cực góp phần vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Xét về tính chuyên nghiệp trong thực hiện công tác thông tin đối ngoại cũng như mức độ kiện toàn về tổ chức bộ máy, nhân sự thực hiện công tác thông tin đối ngoại, có thể khẳng điịnh từ sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quy chế 79 quản lý nhà nước về thông tin đối ngoại, công tác này đã có bước phát triển mạnh mẽ, đóng góp tích cực vào thành tựu thông tin tuyên truyền nói riêng và công cuộc đổi mới của đất nước nói chung. Tổ chức bộ máy hoạt động thông tin đối ngoại bắt đầu được triển khai từ Trung ương đến địa phương. Ban Chỉ đạo công tác thông tin đối ngoại Trung ương được kiện toàn, chỉ đạo, định hướng các hoạt động thông tin đối ngoại trên quy mô toàn quốc. Bộ Thông tin & truyền thông chịu trách nhiệm trước Chính phủ về quản lý nhà nước trong lĩnh vực này, đã thành lập Cục Thông tin đối ngoại, đơn vị thực thi công tác quản lý nhà nước về thông tin đối ngoại. Bộ máy thực hiện công tác thông tin đối ngoại của các tỉnh, thành phố từng bước được hình thành và phát triển. Nếu năm 2010 chưa tới 10% các tỉnh, thành phố có cán bộ kiêm nhiệm làm công tác thông tin đối ngoại, thì đến tháng 7/2015 đã có 100% các tỉnh, thành phố có cán bộ kiêm nhiệm làm công tác thông tin đối ngoại. Các địa phương đã triển khai các nhiệm vụ theo Chương trình hành động về thông tin đối ngoại giai đoạn 2013–2020; ban hành các văn bản quản lý và hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ được quy định tại Quy chế quản lý nhà nước về thông tin đối ngoại. Từ năm 2012 đến nay, 100% tỉnh, thành phố đã ban hành kế hoạch hoạt động thông tin đối ngoại hàng năm và bố trí kinh phí thực hiện. Hầu hết các bộ, ngành đã tham gia tập huấn, đào tạo kiến thức nghiệp vụ về thông tin đối ngoại; giao đơn vị đầu mối triển khai nhiệm vụ thông tin đối ngoại; ban hành Kế hoạch thông tin đối ngoại hàng năm, Kế hoạch thông tin đối ngoại giai đoạn 2015-2017; duy trì và cập nhật cổng/trang thông tin điện tử của các bộ, ngành; biên soạn các ấn phẩm, tờ rơi giới thiệu về bộ, ngành, đơn vị và thông qua các đoàn ra – đoàn vào. Các cơ quan báo chí đã có các đơn vị báo đài chủ lực thực hiện công tác thông tin đối ngoại bao gồm: Truyền hình đối ngoại VTV4, VTC10; Hệ phát thanh đối ngoại VOV5; Các báo đối ngoại của Thông tấn xã Việt Nam như Báo Vietnam News, Báo Le Courrier du Vietnam, Báo điện tử Vietnam Plus, Báo Ảnh Việt Nam. Hiện có 52 văn phòng thường trú ở nước ngoài của 4 cơ quan, bao gồm Thông tấn xã Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Báo Nhân Dân và Đài Truyền hình Việt Nam.
Mạng lưới cơ quan đại diện Việt Nam tại nước ngoài cũng phát triển mạnh, đã có gần 100 cơ quan đại diện Việt Nam trên khắp các châu lục, đóng vai trò quan trọng trong công tác thông tin đối ngoại ở địa bàn ngoài nước, tại các sự kiện quốc tế và trong công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài.
1.2. Một số tồn tại, hạn chế
Bên cạnh những kết quả tích cực đạt được, công tác thông tin đối ngoại cũng còn một số hạn chế:
- Hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về công tác thông tin đối ngoại mặc dù đã được cải thiện nhưng nhìn chung vẫn chưa cao, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế đặt ra. Cơ chế chỉ đạo, điều hành, thông tin, phối hợp, gắn kết giữa các bộ, ngành, địa phương và lực lượng làm thông tin đối ngoại còn hạn chế, có lúc còn bị động, lúng túng, nhất là trước những vấn đề phức tạp mới nảy sinh.
- Nhận thức về vị trí, vai trò của thông tin đối ngoại tuy có chuyển biến, nhưng còn chậm và chưa đầy đủ. Công tác tuyên truyền, phổ biến về thông tin đối ngoại còn chưa được quan tâm đúng mức.
- Nội dung thông tin chưa phong phú, thiếu hấp dẫn, sức thuyết phục chưa cao. Thông tin về thế giới vào Việt Nam còn thiếu chọn lọc. Thông tin đối nội và đối ngoại chưa gắn kết, phối hợp nhịp nhàng, có lúc có một số sơ hở để các thế lực thù địch lợi dụng. Công tác đấu tranh dư luận chưa được tiến hành một cách có hệ thống, lập luận đấu tranh trong các vấn đề dân chủ, nhân quyền, biên giới lãnh thổ chưa chú ý đến những đối tượng ít thông tin, những đối tượng dễ bị lợi dụng, kích động.
- Việc ứng dụng các công nghệ mới vào thông tin đối ngoại còn chậm và chưa tương xứng với mức độ phát triển công nghệ thông tin của đất nước.
- Lực lượng thông tin đối ngoại còn dàn trải, cán bộ còn thiếu và chưa đồng đều về năng lực công tác. Hầu hết cán bộ làm công tác thông tin đối ngoại ở các Bộ, ngành, địa phương là cán bộ kiêm nhiệm, chưa được đào tạo bài bản và tập huấn thường xuyên.
- Kinh phí cho hoạt động thông tin đối ngoại chưa tương xứng và phân tán.
- Sự phát triển mạnh mẽ của đất nước, những biến chuyển nhanh chóng trong tình hình thế giới và khu vực đã và đang đặt ra cho công tác thông tin đối ngoại cả thuận lợi và thách thức đan xen. Công tác thông tin đối ngoại đứng trước nhiều thách thức. Những diễn biến phức tạp của tình hình quốc tế và khó khăn nảy sinh trong phát triển kinh tế, xã hội của đất nước có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hình ảnh Việt Nam. Cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin, mở rộng giao lưu và hợp tác quốc tế, nhiều trào lưu, khuynh hướng tư tưởng, thông tin sai trái dễ xâm nhập vào xã hội ta, tác động tới tư tưởng, tình cảm và lối sống của con người Việt Nam. Các thế lực thù địch, phần tử cơ hội chính trị trong và ngoài nước tiếp tục sử dụng những chiêu bài “dân chủ, “nhân quyền”, “dân tộc”, “tôn giáo”, “bảo vệ chủ quyền, lãnh thổ” để xuyên tạc, bôi nhọ hình ảnh Việt Nam, kích động nhằm làm thay đổi chế độ chính trị ở nước ta. 
2. Phát huy vai trò của công tác thông tin đối ngoại trong phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay
Xuất phát từ vị trí, vai trò quan trọng của công tác thông tin đối ngoại trong giai đoạn hiện nay, phát biểu tại Lễ trao Giải thưởng toàn quốc về thông tin đối ngoại năm 2018, trên cơ sở đánh giá những thời cơ, thuận lợi và khó khăn của tình hình trong nước và thế giới, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã nhấn mạnh những yêu cầu nhiệm vụ nặng nề đối với công tác thông tin đối ngoại. Đồng thời, để công tác thông tin đối ngoại ngày càng thiết thực hơn, đóng góp quan trọng hơn, Thủ tướng Chính phủ đề nghị các cơ quan cùng những người làm thông tin đối ngoại cả nước cần tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ sau[6]:
Thứ nhất, tiếp tục quán triệt sâu sắc, thực hiện có hiệu quả chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước về công tác thông tin đối ngoại, trọng tâm là Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII của Đảng, Chiến lược phát triển thông tin đối ngoại, Chương trình hành động của Chính phủ về thông tin đối ngoại. Không ngừng đổi mới và nâng cao nhận thức về vai trò, tầm quan trọng của công tác thông tin đối ngoại trước yêu cầu mới của đất nước.
Thứ hai, chủ động tăng cường sự gắn kết giữa đối ngoại Đảng, ngoại giao nhà nước và đối ngoại nhân dân, giữa thông tin đối nội và thông tin đối ngoại, phát huy sức mạnh tổng hợp của quốc gia trong quá trình mở rộng hợp tác và hội nhập quốc tế; đẩy mạnh thông tin tích cực về tình hình kinh tế - xã hội, văn hóa, đất nước, con người Việt Nam để tranh thủ cao nhất sự ủng hộ của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, của nhân dân thế giới để huy động các nguồn lực phục vụ hiệu quả công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Thứ ba, nâng cao năng lực phân tích, dự báo, theo dõi sát diễn biến tình hình quốc tế, trong nước; xây dựng các kịch bản và phương án định hướng thông tin tuyên truyền ở từng cấp độ, chủ động phòng ngừa và xử lý khi có vụ việc phức tạp xảy ra, đấu tranh ngăn chặn làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động chống phá, luận điệu xuyên tạc, quan điểm sai trái của các thế lực thù địch, phản động; bảo đảm giữ vững môi trường hòa bình cho phát triển, củng cố vị thế, uy tín quốc tế của Việt Nam.
Thứ tư, đa dạng hóa các phương thức truyền thông, tăng cường sử dụng ngôn ngữ nước ngoài. Phát huy hiệu quả của hệ thống cơ quan đại diện, của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. Tăng cường hợp tác quốc tế về thông tin đối ngoại, tranh thủ các đối tác thông tấn, báo chí lớn, các kênh truyền thông uy tín trên thế giới. Đẩy mạnh sử dụng các phương tiện truyền thông hiện đại có sức lan tỏa, bao phủ rộng, thông tin trực tuyến, mạng xã hội, nhất là trong thời đại cách mạng công nghiệp lần thứ tư.
Thứ năm, chú trọng đổi mới tư duy trong công tác thông tin đối ngoại; sản phẩm thông tin đối ngoại phải thực sự có ý tưởng, sự sáng tạo, đổi mới. Tập trung vào các vấn đề lớn của đất nước để có những cách thức, phương tiện phù hợp, thích hợp với từng đối tượng cụ thể nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả thông tin đối ngoại. Tăng cường ứng dụng công nghệ cao trong công tác thông tin đối ngoại.
Thứ sáu, cần phát huy tính chủ động, tích cực, tinh thần trách nhiệm của lực lượng nòng cốt, quan trọng nhất trong công tác thông tin đối ngoại là các cơ quan báo chí, truyền thông, đội ngũ phóng viên, biên tập viên, cộng tác viên, các nhà nghiên cứu. Các cơ quan đối ngoại, quản lý báo chí cần quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, đào tạo nguồn nhân lực phục vụ hiệu quả hoạt động thông tin đối ngoại; tạo điều kiện thuận lợi cho các tác giả, phóng viên, biên tập viên cơ quan báo chí, xuất bản được tác nghiệp trong các sự kiện chính trị - đối ngoại lớn của đất nước để tạo ra nhiều sản phẩm thông tin đối ngoại có chất lượng cao.
3. Tăng cường công tác thông tin đối ngoại trong ngành Tư pháp
Trên cơ sở yêu cầu nhiệm vụ công tác thông tin đối ngoại được xác định tại Kết luận số 16-KL/TW ngày 14/02/2012 của Bộ Chính trị về chiến lược phát triển thông tin đối ngoại giai đoạn 2011- 2020, phù hợp với các nhiệm vụ trọng tâm trong công tác thông tin đối ngoại được nêu tại Hướng dẫn số 01-HD/BTGTW của Ban Tuyên giáo Trung ương, trong thời gian tới, công tác đối ngoại của Bộ Tư pháp cần tập trung vào những nội dung sau:
- Tiếp tục thực hiện có hiệu quả Nghị định số 72/2015/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý hoạt động thông tin đối ngoại; nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với công tác thông tin đối ngoại của Bộ Tư pháp, góp phần đẩy mạnh công tác thông tin đối ngoại của Bộ, ngành Tư pháp trong thời gian tới;
- Đa dạng hóa các hình thức thông tin đối ngoại, tăng cường thông tin đối ngoại bằng tiếng nước ngoài (trước mắt tập trung vào tiếng Anh, sau đó là tiếng Pháp);
- Đảm bảo mối quan hệ gắn kết giữa thông tin đối nội và thông tin đối ngoại; chú trọng hơn nữa tới việc cung cấp thông tin, giải thích, làm rõ những thông tin sai lệch của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, gây ảnh hưởng đến uy tín, hình ảnh của Bộ, ngành Tư pháp;
- Tích cực, chủ động, kịp thời tuyên truyền về thành tựu của công cuộc cải cách pháp luật, cải cách tư pháp của Việt Nam, trong đó chú trọng thông tin tuyên truyền, phổ biến về tình hình xây dựng, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật của Việt Nam, đặc biệt là các văn bản pháp luật do Bộ Tư pháp chủ trì soạn thảo và các thông tin về tình hình, kết quả hoạt động nổi bật của Bộ, ngành Tư pháp;
- Tận dụng triệt để và hiệu quả hơn các hoạt động đối ngoại của Bộ, Ngành để thực hiện công tác thông tin đối ngoại, trong đó lưu ý tập trung củng cố công tác quản lý đoàn ra, đoàn vào, giao trách nhiệm cụ thể về thông tin đối ngoại cho các đoàn đi nước ngoài thực hiện;
- Tăng cường mối quan hệ với các cơ quan đại diện của Việt Nam ở nước ngoài nhằm khai thác hiệu quả hơn nữa lực lượng thông tin đối ngoại này. Mở rộng phạm vi và nội dung phối hợp trong khâu xúc tiến, tranh thủ vận động các cơ hội, khả năng hợp tác, tổ chức các sự kiện đoàn ra, đoàn vào, hội nghị hội thảo quốc tế; đàm phán, kí kết các điều ước, thỏa thuận quốc tế về hợp tác với nước ngoài về pháp luật, cung cấp và chia sẻ thông tin về các chính sách, nhiệm vụ cải cách pháp luật, cải cách tư pháp, những phát triển mới trong hệ thống pháp luật và tư pháp Việt Nam;
- Tiếp tục củng cố, hiện đại hóa phương tiện thông tin, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác thông tin đối ngoại./.