Hội nghị tập huấn kỹ năng khai thác dữ liệu điện tử trong quá trình thực hiện dịch vụ trợ giúp pháp lý cho các đối tượng đặc thù (Hội nghị ngày 21/4/2025)

Thực hiện Kế hoạch hoạt động năm 2025 của Dự án “Tăng cường trợ giúp pháp lý cho người nghèo và đối tượng yếu thế”, ngày 21/4/2025 tại Hà Nội, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý đã tổ chức Hội nghị tập huấn kỹ năng khai thác dữ liệu điện tử trong quá trình thực hiện dịch vụ trợ giúp pháp lý cho các đối tượng đặc thù. Tham dự Hội nghị có đại diện Ban Quản lý dự án chuyên trách, Bộ Tư pháp, đại diện Lãnh đạo Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước, các Trợ giúp viên pháp lý, cán bộ phụ trách công nghệ thông tin tại Trung tâm trợ giúp pháp lý của 10 tỉnh, thành phố (Hà Nội, Điện Biên, Yên Bái, Thái Bình, Vĩnh Phúc, Hà Nam, Phú Thọ, Bắc Ninh, Tây Ninh, Bạc Liêu).
Phát biểu khai mạc Hội nghị, Phó Cục trưởng Vũ Thị Hoàng Hà cho biết việc xây dựng, khai thác hồ sơ điện tử vụ việc trợ giúp pháp lý và cơ sở dữ liệu trợ giúp pháp lý được quy định tại Khoản 3 Điều 39 Luật trợ giúp pháp lý 2017, cụ thể “hồ sơ điện tử của từng vụ việc trợ giúp pháp lý được số hóa, cập nhật vào hệ thống quản lý vụ việc trợ giúp pháp lý và lưu trữ tại cơ sở dữ liệu về trợ giúp pháp lý”. Thực hiện quy định của Luật, từ năm 2019, Hệ thống quản lý tổ chức và hoạt động trợ giúp pháp lý đã được Bộ Tư pháp xây dựng và triển khai vận hành. Đến nay, Hệ thống đã giúp các Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước, các tổ chức tham gia trợ giúp pháp lý trong việc cập nhật hồ sơ vụ việc trợ giúp pháp lý, thông tin tổ chức, nhân sự tại các tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý, cụ thể Hệ thống hiện đang lưu trữ thông tin của 2.627 nhân sự, 261 tổ chức với trên 24.000 việc trợ giúp pháp lý, trên 190.000 hồ sơ vụ việc trợ giúp pháp lý cùng hơn 2.300 tài khoản đăng nhập. Hệ thống đã bước đầu thực hiện kết nối, chia sẻ với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư theo Quyết định số 06/QĐ-TTg ngày 06/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025 có tầm nhìn đến 2030.
Ngày 25/5/2021, Bộ Tư pháp đã ban hành Thông tư số 03/2021/TT-BTP, cụ thể quy định trách nhiệm của Sở Tư pháp, Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước trong việc quản lý, cập nhật, khai thác hồ sơ điện tử về vụ việc trợ giúp pháp lý, dữ liệu về tổ chức, nhân sự trợ giúp pháp lý trên Hệ thống quản lý tổ chức và hoạt động trợ giúp pháp lý. Đồng thời, ngày 09/11/2022, Ban Chấp hành Trung ương đã ban hành Nghị quyết số 27-NQ/TW về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới, trong đó có chỉ đạo “Hiện đại hoá, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong hệ thống trợ giúp pháp lý” tại điểm 7 Mục IV Nhiệm vụ, giải pháp).
 Ngày 17/01/2022, Bộ trưởng Bộ Tư pháp đã ban hành Quyết định số 68/QĐ-BTP phê duyệt Văn kiện Dự án “Tăng cường trợ giúp pháp lý cho người nghèo và đối tượng yếu thế”. Ngày 26/9/2022, Chủ tịch nước đã phê chuẩn Hiệp định viện trợ không hoàn lại cho Dự án này. Một trong những mục tiêu của dự án là nâng cao năng lực một cách toàn diện (bao gồm các kỹ năng thực hiện trợ giúp pháp lý và kỹ năng mềm) của những người thực hiện trợ giúp pháp lý và các công chức có liên quan. Trong đó, nâng cao kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin cho người thực hiện trợ giúp pháp lý trong quá trình thực hiện trợ giúp pháp lý là kỹ năng rất quan trọng để góp phần nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ trợ giúp pháp lý.
Xác định được tầm quan trọng đó, thời gian qua, Cục Phổ biến giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý đã phối hợp với giảng viên xây dựng, hoàn thiện tài liệu tập huấn và ngày 21/4/2025, trong khuôn khổ Dự án “Tăng cường trợ giúp pháp lý cho người nghèo và đối tượng yếu thế” do World Bank tài trợ, Cục Phổ biến giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý tổ chức Hội nghị tập huấn kỹ năng khai thác dữ liệu điện tử trong quá trình thực hiện dịch vụ trợ giúp pháp lý cho các đối tượng đặc thù cho người làm công tác trợ giúp pháp lý tại 10 tỉnh, thành phố trên toàn quốc.
Để khai thác triệt để kiến thức, kinh nghiệm của giảng viên nhằm nâng cao kỹ năng khai thác dữ liệu điện tử, đồng chí Phó Cục trưởng Vũ Thị Hoàng Hà đề nghị các học viên tham dự nghiêm túc thực hiện nội quy lớp, cố gắng tập trung trí tuệ và thời gian tham gia lớp học với tinh thần trách nhiệm cao, đầy đủ và tích cực thực hành trên máy tính, trao đổi, thảo luận về những vướng mắc xảy ra trong quá trình khai thác dữ liệu điện tử về trợ giúp pháp lý.
Nội dung chính của Hội nghị tập huấn được diễn ra ngay sau khi kết thúc bài phát biểu khai mạc. Giảng viên đã trình bày những nội dung cơ bản của tài liệu tập huấn. Theo đó, tài liệu tập huấn gồm 3 phần:
Phần 1: Khái quát về dữ liệu điện tử và khai thác dữ liệu điện tử trong lĩnh vực trợ giúp pháp lý, bao gồm các nội dung: Khát quát về Hệ thống quản lý tổ chức và hoạt động trợ giúp pháp lý và khái quát về khai thác dữ liệu điện tử trên Hệ thống quản lý tổ chức và hoạt động trợ giúp pháp lý (Hệ thống) và các nguồn cấp dữ liệu khác.
Phần 2: Thiết lập dữ liệu điện tử theo quy định pháp luật về trợ giúp pháp lý, bao gồm các nội dung: Thiết lập dữ liệu điện tử là hồ sơ vụ việc trợ giúp pháp lý trên Hệ thống và Thiết lập dữ liệu điện tử là thông tin nhân sự, tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý trên Hệ thống .
 Phần 3: Khai thác dữ liệu điện tử trong quá trình thực hiện trợ giúp pháp lý trên hệ thống cho các đối tượng đặc thù, bao gồm các nội dung: Khai thác dữ liệu về thông tin chung của hồ sơ vụ việc trợ giúp pháp lý trên Hệ thống; Khai thác thông tin người thực hiện trợ giúp pháp lý, tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý trên Hệ thống; Khai thác thông tin báo cáo thống kê số liệu theo chức năng báo cáo trên Hệ thống; Khai thác dữ liệu từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư;Khai thác thông tin cơ bản về hoạt động của tổ chức hiển thị trên trang chủ Hệ thống và Khai thác dữ liệu điện tử về trợ giúp pháp lý từ các nguồn cấp dữ liệu khác. Đồng thời, tài liệu đưa ra một số vướng mắc cũng như cách khắc phục trong quá trình khai thác dữ liệu điện tử về trợ giúp pháp lý.
Trong quá trình tập huấn, giảng viên đã khái quát các quy trình thực hiện, hướng dẫn học viên thực hành trên máy tính cũng như giải đáp các vướng mắc trong quá trình thực hiện khai thác dữ liệu điện tử trên thực tế để các học viên nắm vững kiến thức hơn, từ đó có các ý kiến trao đổi, thảo luận sát với thực tế. Bên cạnh việc truyền tải kiến thức, giảng viên đã trao đổi, thảo luận, giải đáp các câu hỏi của học viên để tháo gỡ các khó khăn vướng mắc về quy trình khai thác dữ liệu điện tử trên thực tế đồng thời hướng dẫn học viên trực tiếp thực hành trên máy tính, còn một số ý kiến phát biểu tại Hội nghị tập trung vào các nội dung chính sau:
- Hiện tại, số vụ việc cập nhật trên Hệ thống ngày càng nhiều, dữ liệu lưu trữ ngày một lớn, thường xảy ra tình trạng tắc nghẽn, chậm, tự thoát khỏi Hệ thống. Các Trung tâm đề xuất nâng cấp đường truyền và hạ tầng cho Hệ thống tránh tình trạng nói trên (Điện Biên, Thái Bình, Bắc Ninh, Hà Nam);
- Hiện nay các địa phương chưa được phân quyền xoá, sửa vụ việc đã phân công trên Hệ thống mà chỉ phân quyền cho cấp trung ương. Khi có vụ việc cần xoá hoặc sửa, các địa phương phải làm công văn đề nghị Cục thực hiện nên bị thiếu chủ động trong việc cập nhật hồ sơ vụ việc. Do đó, Trung tâm đề xuất Cục nghiên cứu cấp quyền xoá vụ việc cho các đơn vị trong một thời gian nhất định, ví dụ trước kỳ báo cáo 6 tháng và báo cáo năm để các đơn vị tự hoàn thiện số liệu (Hà Nội, Yên Bái, Vĩnh Phúc).
- Việc kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư đã giúp các đơn vị cũng như người thực hiện trợ giúp pháp lý tiết kiệm thời gian khi tra cứu thông tin tuy nhiên trong nhiều trường hợp thì chưa kết nối được trường dân tộc trong cơ sở dữ liệu, cần tháo gỡ vướng mắc để thuận tiện hơn trong cập nhật hồ sơ vụ việc cho các đối tượng là người dân tộc thiểu số cư trú tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn (Phú Thọ);
-  Vụ việc hiện tại trên Hệ thống được thống kê theo tài khoản của trợ giúp viên pháp lý, do đó khi trợ giúp viên pháp lý thay đổi nơi làm việc từ chi nhánh sang Trung tâm thì tất cả các vụ việc của trợ giúp viên đó trong thời điểm công tác tại chi nhánh đều chuyển qua thống kê ở Trung tâm, gây khó khăn trong thống kê, phân tách số liệu vụ việc của chi nhánh và Trung tâm ở các kỳ báo cáo (Bạc Liêu, Tây Ninh);
- Ở Trung tâm vẫn còn tình trạng một số vụ việc đã cập nhật hồ sơ lên Hệ thống, tuy nhiên khi kiểm tra lại hồ sơ thì vẫn chưa được ghi nhận trên hệ thống hoặc một số vụ việc xuất hiện trên Hệ thống hai lần nên việc tổng hợp số liệu không được thuận lợi (Điện Biên);
Ghi nhận ý kiến của các học viên tham dự hội nghị tập huấn, giảng viên Đỗ Thị Hảo cùng với bộ phận hỗ trợ kỹ thuật của Trung tâm thông tin pháp luật và hỗ trợ, trợ giúp pháp lý – Cục Phổ biến giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý đã giải đáp các câu hỏi của các đại biểu cũng như có những hướng dẫn cụ thể, trực quan trên máy tính để các học viên nắm rõ hơn về kỹ năng khai thác dữ liệu điện tử trong quá trình thực hiện dịch vụ trợ giúp pháp lý cho các đối tượng đặc thù. Giảng viên lưu ý trong thời gian tới khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp thì Cục Phổ biến giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý phối hợp với Cục Công nghệ thông tin cập nhật lại toàn bộ các đơn vị hành chính trong Danh mục đơn vị dùng chung của Hệ thống và có hướng dẫn cụ thể đến các địa phương về nội dung này.
Nhìn chung, Hội nghị tập huấn được các đại biểu đánh giá cao về nội dung và cách thức tổ chức. Về nội dung, tập huấn là diễn đàn quan trọng để giảng viên truyền đạt các kỹ năng về khai thác dữ liệu điện tử trong quá trình thực hiện dịch vụ trợ giúp pháp lý cho các đối tượng đặc thù, đặc biệt các học viên được trực tiếp thực hành các kỹ năng trên máy tính, được giảng viên chia sẻ kinh nghiệm và kịp thời tháo gỡ những vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện trên thực tế. Về khâu tổ chức, tập huấn được tổ chức với thời gian vừa phải, đúng thời điểm; tài liệu được chuẩn bị kỹ càng, phát đầy đủ, kịp thời cho đại biểu; âm thanh, ánh sáng, màn hình chiếu và văn phòng phẩm đầy đủ giúp các đại biểu tập trung nghiên cứu và thảo luận.