Trong khuôn khổ Dự án “Tăng cường trợ giúp pháp lý cho người nghèo và đối tượng yếu thế” do Ngân hàng thế giới tài trợ từ nguồn Quỹ phát triển xã hội Nhật Bản, được sự cho phép của Ủy ban nhân dân tỉnh về việc tổ chức các hoạt động hội nghị, tập huấn, hội thảo quốc tế, ngày 24/6/2025, tại Trung tâm thông tin xúc tiến du lịch tỉnh Điện Biên - Tổ 5, phường Thanh Trường, thành phố Điện Biên phủ, tỉnh Điện Biên, Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện Mường Ảng tổ chức Tập huấn với nội dung: “Tổ chức tập huấn kiến thức pháp luật về hôn nhân gia đình; kiến thức pháp luật về trợ giúp pháp lý và kỹ năng phối hợp thông tin về trợ giúp pháp lý”. Hội nghị do Chủ tịch Hội liên hiệp Phụ nữ huyện Mường Ảng chủ trì với sự tham dự của 45 đại biểu là đại diện Lãnh đạo và viên chức Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Điện Biên (Trung tâm), đại diện phòng An ninh đối ngoại (PA01) - Công an tỉnh Điện Biên, đại diện là cán bộ, công chức thuộc HLHPN huyện Mường Ảng, đại diện Cán bộ, người làm công tác bán chuyên trách Hội phụ nữ xã; Chi hội trưởng, phó Chi hội trưởng Chi hội phụ nữ các thôn/ bản; hội viên thuộc các Chi hội phụ nữ các thôn/ bản thuộc xã Nặm Lịch huyện Mường Ảng, các Báo cáo viên pháp luật: Bà Nguyễn Thị Giang (giảng viên) – Phó Chủ tịch Hội Luật gia, Giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật Hội Luật gia; bà Trần Thị Thúy Hằng (trợ giảng) – Tư vấn viên pháp luật Trung tâm Tư vấn pháp luật Hội Luật gia.
Hội nghị được bắt đầu bằng việc Báo cáo viên thực hiện hoạt động khảo sát, đánh giá về kiến thức pháp luật về hôn nhân gia đình, công tác phối hợp, thông tin về TGPL nhằm đánh giá mức độ nhận biết kiến thức pháp luật về hôn nhân gia đình và khả năng tiếp cận thông tin về TGPL của đại biểu tham dự để Báo cáo viên có thể điều chỉnh nội dung giảng sát với thực tiễn và hiệu quả nhất.
Báo cáo viên trình bày bài giảng với phương pháp lấy đại biểu tham dự làm trung tâm; kết hợp nhiều hình thức trực quan tương tác, thảo luận nhóm, đưa ra các câu hỏi trắc nghiệm đan xen giữa các phần của bài giảng giúp đại biểu tham dự nắm được nội dung kiến thức bài giảng, cụ thể như sau:
* Kiến thức pháp luật về Hôn nhân gia đình:
- Giới thiệu nội dung của Luật hôn nhân và gia đình năm 2014: Báo cáo viên kết hợp phương pháp thuyết trình và trao đổi, nhằm giúp các đại biểu nắm bắt được những quy định cơ bản cũng như điểm mới nổi bật của Luật. Trên cơ sở đó, báo cáo viên tập trung làm rõ một số nội dung trọng tâm như: các điều kiện để được kết hôn hợp pháp, thẩm quyền của cơ quan đăng ký kết hôn; chế độ tài sản trong thời kỳ hôn nhân; hậu quả pháp lý của việc chung sống như vợ chồng nhưng không đăng ký kết hôn; những người có quyền yêu cầu ly hôn; trình tự, thủ tục ly hôn; và nguyên tắc chia tài sản khi ly hôn. Để tăng tính trực quan và khả năng áp dụng trong thực tiễn, báo cáo viên sẽ đưa ra các câu hỏi gợi mở, tình huống giả định hoặc thực tế liên quan đến từng nội dung, mời các đại biểu cùng suy nghĩ, thảo luận, trao đổi kinh nghiệm xử lý tình huống tại địa phương. Qua đó, vừa củng cố kiến thức pháp luật, vừa giúp các đại biểu rèn luyện kỹ năng vận dụng linh hoạt trong công tác tuyên truyền, hòa giải, hỗ trợ pháp lý tại cộng đồng.
- Quy định pháp luật liên quan đến tảo hôn và hôn nhân cận huyết, báo cáo viên sẽ định hướng thảo luận theo hướng gắn lý thuyết với thực tiễn địa phương. Căn cứ các nội dung chia sẻ của đại biểu về những hiểu biết, nhận thức cá nhân và ghi nhận tình hình tảo hôn, hôn nhân cận huyết trên địa bàn xã, thôn, bản nơi mình sinh sống, Báo cáo viên đã hệ thống lại các quy định của pháp luật hiện hành, làm rõ khái niệm tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, phân tích nguyên nhân, hậu quả của tình trạng này đối với sức khỏe, hạnh phúc gia đình và giống nòi dân tộc; trình bày các quy định xử phạt hành chính, trách nhiệm pháp lý có thể phát sinh đối với cá nhân, tổ chức vi phạm. Song song với phần giảng, báo cáo viên đặt ra các tình huống cụ thể, gần gũi với đời sống ở cơ sở để các đại biểu thảo luận, tìm cách giải quyết theo đúng quy định pháp luật; các đại biểu trao đổi, thảo luận, chia sẻ và báo cáo viên đưa ra nhận xét, hướng giải quyết tình huống và tổng kết lại nội dung kiến thức chuyên đề về kiến thức pháp luật hôn nhân gia đình.
* Pháp luật về trợ giúp pháp lý: báo cáo viên trình bày về: (i) Vị trí, vai trò, chức năng và hình thức của pháp luật TGPL: Báo cáo viên trao đổi về hiểu biết của các đại biểu về kiến thức cơ bản của pháp luật TGPL, hình thức TGPL
kết hợp giảng nội dung kiến thức pháp luật. (ii) Người được TGPL, quyền, nghĩa vụ và giấy tờ chứng minh là người được TGPL: Báo cáo viên giới thiệu về diện người được TGPL, quyền, nghĩa vụ và giấy tờ chứng minh theo quy định của pháp luật về trợ giúp pháp lý. Ngoài ra, nội dung cũng nhấn mạnh phạm vi của người được TGPL đã được mở rộng, bổ sung thêm theo Luật Người chưa thành niên có hiệu lực 1/1/2026 và Luật Phòng, chống mua bán người có hiệu lực từ 1/7/2025. (iii) Trình tự, thủ tục yêu cầu trợ giúp pháp lý: Báo cáo cáo viên lấy kết hợp giữa quy định của pháp luật và lấy ví dụ tình huống cụ thể để giới thiệu về trình tự, thủ tục yêu cầu trợ giúp pháp lý. (iv) Tổ chức, người cung cấp dịch vụ TGPL: Báo cáo viên giới thiệu về tổ chức, người cung cấp dịch vụ TGPL trên địa bàn tỉnh Điện Biên; thông qua tài liệu do Ban tổ chức đã phát cho đại biểu hướng dẫn đại biểu quét mã QR code để truy cập thông tin về tổ chức, người thực hiện TGPL trên địa bàn tỉnh.
* Kỹ năng trong phối hợp, thông tin về trợ giúp pháp lý: Báo cáo viên đã đưa ra các tình huống cụ thể trên cơ sở kinh nghiệm thực tế của bản thân để các đại biểu cùng thảo luận, trả lời, đưa ra các vướng mắc trong cuộc sống hàng ngày. Trên cơ sở đó, Báo cáo viên đã hướng dẫn đại biểu về kỹ năng phối hợp, cung cấp thông tin về TGPL, giới thiệu quy trình chuyển gửi vụ việc đến tổ chức thực hiện TGPL theo đúng quy định pháp luật, đồng thời hướng dẫn toàn thể đại biểu tham dự nắm bắt rõ các bước thực hiện. Qua đó, góp phần nâng cao nhận thức và phát huy hiệu quả trong công tác phối hợp về TGPL tại cơ sở, với các nội dung sau: Mục đích, đối tượng; Tiếp cận nắm bắt nội dung pháp luật về trợ giúp pháp lý - Nhận diện người có nhu cầu yêu cầu trợ giúp pháp lý; Trách nhiệm giới thiệu, thông tin về trợ giúp pháp lý tại cơ sở.
Báo cáo viên đã trình bày một số kỹ năng chung và kỹ năng cần thiết trong công tác phối hợp thông tin TGPL, đồng thời đưa ra thảo luận về những khó khăn, vướng mắc thường gặp khi tiếp xúc với từng đối tượng khác nhau…. Qua phần thảo luận, Báo cáo viên phân tích, chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn để từ đó nâng cao nhận thức và kỹ năng phối hợp thông tin TGPL một cách hiệu quả, phù hợp với từng nhóm đối tượng đặc thù.
Ngoài ra, báo cáo viên còn phát một đoạn video ngắn được tạo dựng bằng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), giới thiệu khái quát về chính sách trợ giúp pháp lý. Việc sử dụng hình ảnh trực quan sinh động, ngôn ngữ gần gũi và công nghệ hiện đại nhằm tạo không khí sôi nổi, thu hút sự chú ý của các đại biểu tham dự, đồng thời khơi gợi sự quan tâm, hứng thú đối với những nội dung chuyên đề pháp luật sẽ được trình bày tiếp theo. Đây cũng là một trong những phương pháp giảng dạy đổi mới, phát huy tính chủ động và nâng cao hiệu quả tiếp nhận thông tin trong quá trình tập huấn.
Tổng kết nội dung bài giảng, báo cáo viên tiến hành thực hiện hoạt động đánh giá sau tập huấn với mục đích để thu thập thông tin phản hồi từ đại biểu tham dự về chất lượng và hiệu quả của buổi tập huấn làm cơ sở rút kinh nghiệm cho các hoạt động tập huấn tiếp theo. Lớp tập huấn được tổ chức đã giúp các chị em đã hiểu rõ hơn về các quy định pháp luật liên quan đến kết hôn, ly hôn, chế độ tài sản, quyền và nghĩa vụ giữa các thành viên trong gia đình, cũng như hậu quả pháp lý của việc chung sống như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn. Đây là nền tảng quan trọng góp phần nâng cao nhận thức pháp luật, xây dựng gia đình no ấm, tiến bộ, hạnh phúc và bền vững, phù hợp với mục tiêu phát triển cộng đồng và bình đẳng giới. Đặc biệt, lớp tập huấn cũng đã cung cấp những thông tin quan trọng về quyền được trợ giúp pháp lý miễn phí theo quy định của pháp luật, qua đó giúp hội viên phụ nữ, nhất là những chị em có hoàn cảnh khó khăn, phụ nữ dân tộc thiểu số, phụ nữ đơn thân, người yếu thế hiểu rõ hơn quyền được tiếp cận dịch vụ pháp lý khi gặp vướng mắc trong cuộc sống. Việc nắm được quyền lợi của mình không chỉ giúp bảo vệ bản thân mà còn là bước đầu để mỗi người trở thành tuyên truyền viên tích cực trong cộng đồng. Nội dung bồi dưỡng kỹ năng phối hợp, tuyên truyền và chia sẻ thông tin về trợ giúp pháp lý tại cơ sở giúp các chị em chủ động hơn trong việc hỗ trợ người dân tiếp cận với pháp luật, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động trợ giúp pháp lý ở cơ sở, nhất là tại các vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và khu vực còn nhiều khó khăn. Những kết quả đạt được từ lớp tập huấn đã góp phần thiết thực vào việc nâng cao chất lượng hoạt động trợ giúp pháp lý trên địa bàn huyện.