Thực tiễn triển khai các nhiệm vụ xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh

Thực hiện Nghị quyết số 27-NQ/TW, ngày 04/4/2023, Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh ban hành Chương trình hành động số 39-CTrHĐ/TU về thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới, theo đó, đối với từng nhiệm vụ, giải pháp, Thành ủy Thành phố đã phân công trách nhiệm cho Đảng đoàn Hội đồng nhân dân Thành phố lãnh đạo Hội đồng nhân dân Thành phố; Ban cán sự Đảng ủy ban nhân dân Thành phố lãnh đạo Ủy ban nhân dân Thành phố; Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp thành phố; Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, tiêu cực Thành phố; các cấp ủy, tổ chức đảng, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội, các ban xây dựng đảng, các cơ quan có liên quan cụ thể hóa việc tổ chức triển khai thực hiện, thường xuyên kiểm tra, giám sát quá trình tổ chức thực hiện theo quy định và thẩm quyền đối với từng nhiệm vụ, giải pháp cụ thể.
Đối với Ủy ban nhân dân Thành phố, trên cơ sở Nghị quyết số 27-NQ/TW và Chương trình hành động số 39-CTrHĐ/TU, ngày 07/9/2023, Ủy ban nhân dân Thành phố ban hành Kế hoạch số 4338/KH-UBND triển khai thực hiện Nghị quyết số 27-NQ/TW Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới, theo đó, để đảm bảo các nhiệm vụ xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam được triển khai trên thực tế, Ủy ban nhân dân Thành phố đã phân công các cơ quan, đơn vị, sở ban ngành Thành phố thực hiện triển khai từng nhiệm vụ với từng tiêu chí cụ thể.
Bên cạnh đó, ngày 24/6/2023, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 98/2023/QH15 về cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh. Nghị quyết quy định 44 cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội trên 7 lĩnh vực: quản lý đầu tư; tài chính, ngân sách nhà nước; quản lý đô thị, tài nguyên, môi trường; ngành, nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược vào Thành phố; quản lý khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo; tổ chức bộ máy của chính quyền Thành phố và thành phố Thủ Đức. Đây là cơ sở pháp lý cho việc thực hiện xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, bước tiến mới về sự chủ động của Thành phố, nền tảng cơ sở pháp lý để phát huy tiềm năng, lợi thế, đột phá, giải quyết các điểm nghẽn, nút thắt về phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố. Trên cơ sở Nghị quyết số 98/2023/QH15, Hội đồng nhân dân Thành phố đã ban hành một số Nghị quyết để triển khai thực hiện các cơ chế, chính sách Trung ương đã cho phép thực hiện tại Nghị quyết số 98/2023/QH15: Chính sách hỗ trợ lãi suất đối với các dự án đầu tư được Công ty Đầu tư tài chính nhà nước Thành phố Hồ Chí Minh (HFIC) cho vay thuộc lĩnh vực ưu tiên phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh từ nguồn vốn đầu tư công của ngân sách Thành phố; Quy mô tổng mức đầu tư tối thiểu của dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư trong lĩnh vực y tế, giáo dục - đào tạo, thể thao, văn hóa; Trình tự, thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa dưới 500 ha; Danh mục dự án đầu tư xây dựng nâng cấp, mở rộng, hiện đại hóa công trình đường bộ hiện hữu áp dụng loại hợp đồng BOT;…
Kết quả triển khai bước đầu, các cơ quan, đơn vị đã ban hành Kế hoạch để triển khai thực hiện tại từng cơ quan, đơn vị, trong đó, tập trung vào triển khai các nội dung cụ thể về đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến, giáo dục, nâng cao nhận thức về Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam; bảo đảm quyền làm chủ của Nhân dân, thượng tôn Hiến pháp và pháp luật, tôn trọng, bảo đảm và bảo vệ quyền con người, quyền công dân; tiếp tục hoàn thiện chính sách, thể chế, cơ chế tổ chức thực hiện pháp luật, bảo đảm yêu cầu phát triển Thành phố nhanh và bền vững; tiếp tục đổi mới tổ chức và hoạt động của chính quyền các cấp; thực hiện nền hành chính Nhà nước phục vụ Nhân dân, chuyên nghiệp, pháp quyền, hiện đại, hiệu lực, hiệu quả; tăng cường, chủ động hội nhập quốc tế đáp ứng yêu cầu xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Về nguồn nhân lực cho việc thực hiện các nhiệm vụ xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam tại Thành phố Hồ Chí Minh: Hiện nay, thực trạng trình độ nguồn nhân lực, chất lượng nguồn nhân lực tại các cơ quan, đơn vị trên địa bàn Thành phố về cơ bản đáp ứng tốt yêu cầu thực hiện các nhiệm vụ xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, qua đó góp phần quan trọng vào việc hình thành nguồn nhân lực có bản lĩnh chính trị vững vàng và hỗ trợ nâng cao chất lượng, hiệu quả thực thi công vụ. Các cơ quan, đơn vị đã tăng cường chỉ đạo, tập trung nguồn lực cho công tác xây dựng thể chế; ưu tiên, bố trí đầy đủ nhân lực, kinh phí và các điều kiện cần thiết khác để đáp ứng đầy đủ yêu cầu của công tác xây dựng thể chế; có các cơ chế, chính sách đãi ngộ phù hợp để thu hút các chuyên gia, nhà khoa học có trình độ, năng lực, kinh nghiệm thực tiễn tham gia quá trình xây dựng thể chế. Việc phát triển nhân lực luôn được quan tâm, chỉ đạo qua các nghị quyết và văn bản pháp luật về cải cách nguồn nhân lực nói chung và nhân lực thực hiện xây dựng thể chế nói riêng. Nguồn nhân lực thực hiện công tác xây dựng thể chế luôn được kiện toàn, bảo đảm trình độ chuyên môn và một số kỹ năng nghiệp vụ, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Hầu hết nhân lực được đào tạo bài bản, chính quy, có tinh thần trách nhiệm, gắn bó và có tinh thần tự học tập nâng cao trình độ mọi mặt nhằm đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ được giao; phần lớn đội ngũ nhân lực này có độ tuổi còn trẻ, có khả năng nắm bắt, lĩnh hội và áp dụng kiến thức mới nhanh, có sự tâm huyết, nhiệt tình, trách nhiệm với công việc.
Tuy nhiên, so với yêu cầu thực hiện xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam và hội nhập quốc tế thì chất lượng nhân lực xây dựng pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật tại các cơ quan, đơn vị trên địa bàn Thành phố cần phải được tăng cường một cách toàn diện và nâng cao hơn nữa về chất lượng. Cùng với những hạn chế về cơ sở vật chất, chương trình và phương pháp đào tạo... nên chất lượng đào tạo, bồi dưỡng nhân lực thực hiện xây dựng thể chế còn một số bất cập. Ngoài ra, trong thời gian tới khối lượng công việc ngày càng tăng, Nhà nước thực hiện chính sách tinh giản biên chế mạnh mẽ, các công chức, viên chức phải cố gắng để thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn, trong khi chưa có điều kiện để tham gia các khóa đào tạo, bồi dưỡng kiến thức pháp luật chuyên sâu, đào tạo hướng nghiệp và rèn luyện kỹ năng xây dựng pháp luật. Nguồn bổ sung nhân lực chất lượng cao cho công tác xây dựng pháp luật hiện nay còn thiếu trong khi điều kiện, khả năng thu hút của công tác xây dựng pháp luật còn nhiều hạn chế. Đội ngũ nhân lực thực hiện xây dựng thể chế còn mỏng về số lượng so với chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao, dẫn đến tình trạng quá tải về công việc đối với một bộ phận không nhỏ nhân lực này. Chất lượng nhân lực thực hiện xây dựng pháp luật mặc dù đã có bước phát triển cơ bản nhưng vẫn chưa thể đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ đặt ra ngày càng nhiều và phức tạp. Trình độ chuyên môn không đồng đều, đặc biệt ở cấp huyện và cấp xã còn yếu. Đồng thời, do đội ngũ nhân lực này còn tương đối trẻ, bên cạnh những ưu điểm sẵn có thì hạn chế về kinh nghiệm triển khai nhiệm vụ đã ít nhiều ảnh hưởng đến chất lượng, hiệu quả công tác được giao.
Những năm gần đây, trước yêu cầu cải cách tư pháp, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, phát triển kinh tế và hội nhập quốc tế, nhu cầu tăng cường nguồn nhân lực có trình độ đang đặt ra đối với tất cả các cơ quan, đơn vị để đảm bảo thực hiện công tác xây dựng thể chế, do vậy, cần phải tăng cường một cách toàn diện nguồn nhân lực. Đổi mới công tác tuyển dụng nhân lực vào làm việc về công tác thực hiện xây dựng pháp luật theo hướng căn cứ vào đặc điểm, tính chất công việc, vị trí công tác, kết hợp giữa hình thức thi viết với phỏng vấn và xử lý tình huống của từng vị trí công việc cần tuyển. Đổi mới chính sách pháp luật về tuyển dụng, thu hút nhân lực có chất lượng cao bằng các chính sách đột phá. Ngoài ra, các cơ quan trung ương cần có chính sách mang tính đột phá, động viên, khuyến khích về vật chất và tinh thần cho cán bộ, công chức làm công tác xây dựng pháp luật, giải quyết tốt chế độ, chính sách đối với đội ngũ này có ảnh hưởng rất lớn đến việc thực hiện xây dựng pháp luật, góp phần nâng cao hiệu quả, chất lượng trong công tác xây dựng thể chế.