Ngày 10/3/2017, với sự hỗ trợ của Dự án “Hài hòa hóa pháp luật hiện hành và thống nhất áp dụng pháp luật hướng tới năm 2020” do Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) tài trợ, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Bộ Tư pháp đã tổ chức Tọa đàm về “Thực trạng triển khai thi hành Luật Thi hành án dân sự về giải quyết khiếu nại, tố cáo và công tác chỉ đạo giải quyết các việc thi hành án dân sự trọng điểm, phức tạp, kéo dài tại thành phố Hồ Chí Minh”. Tọa đàm do Ông Nguyễn Văn Lực, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thi hành án dân sự và ông Kawanishi Hajime, Cố vấn trưởng Dự án JICA đồng chủ trì, với sự tham gia của các chuyên gia dài hạn Dự án JICA tại Việt Nam, đại diện Tổng cục Thi hành án dân sự, Cục Thi hành án dân sự Thành phố Hồ Chí Minh, Đại diện Ban chỉ đạo Thi hành án dân sự thành phố Hồ Chí Minh; Lãnh đạo Viện kiểm sát thành phố Hồ Chí Minh cùng các đại biểu đến từ các Chi cục Thi hành án dân sự trên địa bàn Thành phố.
Tọa đàm được tổ chức nhằm đánh giá thực trạng triển khai thi hành Luật Thi hành án dân sự và các văn bản hướng dẫn thi hành trong công tác khiếu nại, tố cáo thi hành án dân sự; đồng thời thảo luận về thực trạng giải quyết các vụ việc khiếu nại, tố cáo tại các cơ quan thi hành án dân sự thành phố Hồ Chí Minh và công tác chỉ đạo giải quyết các việc thi hành án dân sự trọng điểm, phức tạp, kéo dài trên địa bàn để từ đó có các kiến nghị, giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về khiếu nại, tố cáo.
Tại buổi Tọa đàm, sau bài khai mạc của Phó Tổng Cục trưởng Tổng Cục Thi hành án dân sự Nguyễn Văn Lực, các báo cáo viên của Tổng cục Thi hành án dân sự đã trình bày 05 chuyên đề về thực trạng triển khai thi hành Luật Thi hành án dân sự về giải quyết khiếu nại, tố cáo; thực trạng giải quyết các vụ việc khiếu nại, tố cáo tại các cơ quan thi hành án dân sự thành phố Hồ Chí Minh và công tác chỉ đạo giải quyết các việc thi hành án dân sự trọng điểm, phức tạp, kéo dài trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh; công tác chỉ đạo giải quyết các việc thi hành án dân sự trọng điểm, phức tạp, kéo dài và giải pháp nâng cao chất lượng công tác này tại Thành phố Hồ Chí Minh.
Trong bài tham luận “Thực trạng triển khai thi hành Luật Thi hành án dân sự về giải quyết khiếu nại, tố cáo tại Hồ Chí Minh”, ông Nguyễn Thắng Lợi - Vụ trưởng Vụ Giải quyết khiếu nại, tố cáo, Tổng Cục thi hành án dân sự cho biết: Do số việc phải thụ lý thi hành hàng năm luôn ở mức cao so với các tỉnh, thành phố khác trong cả nước nên tại Cục thi hành án dân sự thành phố Hồ Chí Minh hàng năm phải tiếp nhận một lượng lớn đơn thư khiếu nại, tố cáo về thi hành án dân sự. Qua theo dõi, đánh giá, tổng kết việc tổ chức thi hành án nói chung và thi hành các vụ án trọng điểm, phức tạp nói riêng tại Thành phố Hồ Chí Minh có xu hướng ngày càng nảy sinh nhiều vấn đề phức tạp. Tại thành phố Hồ Chí Minh những năm gần đây phát sinh nhiều vụ việc mới liên quan đến các tổ chức tín dụng, ngân hàng, việc phá sản doanh nghiệp với giá trị lớn; thu nhập của doanh nghiệp, của người dân, trong đó có những đương sự phải thi hành án gặp rất nhiều khó khăn và khó có điều kiện thi hành; thị trường bất động sản trầm lắng, giao dịch thực tế ít nên nhiều tài sản thi hành án phải bán đấu giá thì không bán được kể cả đã giảm giá nhiều lần, kể cả ở đô thị cũng như ở vùng nông thôn càng khó khăn cho công tác thi hành án dân sự.
Trích dẫn trong tham luận “Thực trạng giải quyết các vụ việc khiếu nại, tố cáo tại các cơ quan thi hành án dân sự thành phố Hồ Chí Minh và công tác chỉ đạo giải quyết các việc thi hành án dân sự trọng điểm, phức tạp, kéo dài trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh”, ông Nguyễn Thanh Tuấn, Thẩm tra viên chính, Vụ Giải quyết khiếu nại, tố cáo, Tổng Cục thi hành án dân sự dẫn chiếu báo cáo thống kê từ năm 2011 trở lại đây, các cơ quan Thi hành án dân sự tại Thành phố Hồ Chí Minh (Cục và 24 Chi cục Thi hành án dân sự) bình quân mỗi năm tiếp nhận khoản 3000 trường hợp khiếu nại, tố cáo, phản ánh, kiến nghị liên quan đến công tác tổ chức thi hành án dân sự. Số việc khiếu nại, tố cáo được đưa ra giải quyết theo trình tự, thủ tục hiện hành bình quân hàng năm vào khoảng 350 việc, trong đó khoảng 40% vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết của Cục và 60% vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết của các Chi cục. Các nội dung khiếu nại, tố cáo chủ yếu tập trung vào việc thực hiện các trình tự thủ tục thi hành án của Chấp hành viên như: Thông báo về thi hành án; chậm tổ chức thi hành án; khiếu nại việc kê biên, phát mãi tài sản; giao tài sản cho người được thi hành án; đặc biệt là những vụ việc cưỡng chế, xử lý tài sản là bất động sản….
Một trong những vụ án lớn, phức tạp, kéo dài mà Cục Thi hành án dân sự Thành phố Hồ Chí Minh đã thụ lý trong thời gian qua phải kể đến các vụ án như: vụ Nước hoa Thanh Hương đầu thập niên chín mươi (với hơn 20 ngàn người được thi hành án); vụ Tamexco hay vụ Epco-Minh Phụng (với số lượng tài sản, nghĩa vụ mà Liên Khui Thìn, Tăng Minh Phụng và các doanh nghiệp nhóm Epco-Minh Phụng có nghĩa vụ phải bồi thường cho 6 ngân hàng là hơn 5,5 nghìn tỷ đồng và hơn 33 triệu đô la Mỹ tập trung tại các địa bàn khác nhau; số lượng tài sản có giá trị cực lớn, nhiều chủng loại và ở nhiều địa phương khác nhau như Thành phố Hồ Chí Minh, tỉnh Bình Dương, Đồng Nai, Lâm Đồng...)
 |
 |
Bên cạnh các tham luận được trình bày, trao đổi tại Tọa đàm, nhiều đại biểu đến từ các Chi cục Thi hành án dân sự tại Thành phố Hồ Chí Minh cũng đã chia sẻ nhiều khó khăn, tồn tại hạn chế trong công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo tại các cơ quan này. Một số đơn vị Chi cục Thi hành án dân sự, Chi cục trưởng không chủ động kiểm tra, nghiên cứu các quy định pháp luật để giải quyết khiếu nại mà thường áp đặt ý chí chủ quan trong quá trình quản lý, điều hành của đơn vị để đưa ra quyết định giải quyết khiếu nại.Thậm chí tại một số đơn vị, công tác tiếp công dân chưa được thực hiện tốt, có biểu hiện né tránh, ngại đối thoại, tiếp công dân dẫn đến tình trạng thiếu trách nhiệm trong giải quyết khiếu nại, tố cáo, một số trường hợp giải quyết mang tính hình thức.
Từ kinh nghiệm giải quyết các việc thi hành án dân sự trọng điểm, phức tạp, kéo dài trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh cho thấy, trong những trường hợp tổ chức thi hành các vụ án lớn, phức tạp thường đặt ra vấn đề về những “lỗ hổng” của pháp luật và công tác quản lý. Trong khi đó, các cơ quan thi hành án dân sự địa phương chưa kịp thời tổng hợp, phản ánh các vấn đề thực tiễn phát sinh để cơ quan quản lý nắm bắt và xử lý các vấn đề phát sinh.
Từ thực trạng công tác giải quyết các vụ việc khiếu nại, tố cáo tại các cơ quan Thi hành án dân sự Thành phố Hồ Chí Minh, trên cơ sở các ý kiến trao đổi và thảo luận của các chuyên gia, các đại biểu tham dự Tọa đàm, đại diện Lãnh đạo Tổng Cục thi hành án dân sự, Bộ Tư pháp đã giải đáp một số nội dung liên quan đến công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo và đề ra một số giải pháp, chỉ đạo cụ thể, kịp thời cho Cục Thi hành án dân sự Thành phố Hồ Chí Minh cũng như các Chi cục thi hành án địa phương nâng cao hiệu quả công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo trong thời gian tới …
Kết thúc buổi Tọa đàm, Phó Tổng cục trưởng Nguyễn Văn Lực đã ghi nhận các ý kiến trao đổi, thảo luận của các đại biểu, tổng kết thực trạng, tồn tại, hạn chế trong công tác giải quyết khiếu nại tố cáo. Trong thời gian tới, Tổng cục sẽ rà soát số lượng và đánh giá chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo trong toàn hệ thống cơ quan thi hành án dân sự. Trên cơ sở đó, Tổng cục sẽ báo cáo Lãnh đạo Bộ Tư pháp hoàn thiện pháp luật về khiếu nại, tố cáo trong thi hành án dân sự; kiện toàn đủ số lượng cán bộ, đào tạo nâng cao kỹ năng nghiệp vụ cho cán bộ làm công tác này, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của người dân, xã hội và Lãnh đạo Đảng, Nhà nước.
Lê Thị Hiên
Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ Tư pháp.